Στο Σχέδιο Ελεύθερο η γραπτή εξέταση συνίσταται στη γραφική αναπαράσταση ενός φυσικού αντικειμένου, το οποίο τοποθετείται σε ορατό σημείο εντός του χώρου εξέτασης. Οι μαθητές σχεδιάζουν με ελεύθερο τρόπο και σε συνθήκες διάχυτου φωτισμού το αντικείμενο. Πρέπει να διακρίνουν στο θέμα τους τις αναλογίες των αντικειμένων και τις αναλογίες σε σχέση με το όλο και να τις παραστήσουν στο χαρτί τους αρμονικά, έτσι ώστε να έχουν σαφήνεια και συμμετρία με τα πραγματικά αντικείμενα. Επίσης να προσέξουν την αρμονία μέσα στη σχεδιαστική επιφάνεια. Να αποδώσουν απλοποιημένα σε λίγους τόνους τις φωτεινές και σκοτεινές επιφάνειες και τους όγκους που συνθέτουν το θέμα. Οι μαθητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν μόνο μαύρα μολύβια ή άλλα υλικά.

Η βαθμολόγηση του ελεύθερου σχεδίου γίνεται με κριτήρια:

α) Τη δυνατότητα για οργάνωση της σχεδιαστικής επιφάνειας, δηλαδή την τοποθέτηση του θέματος και τη σύνθεσή του.

β) Τη σχεδιαστική ακρίβεια των αναλογιών και των κλίσεων του θέματος.

γ) Τις τονικές διαβαθμίσεις του θέματος.

δ) Τη γενική εικόνα του θέματος.