Κεντρική σελίδαKεντρική σελίδα Οδηγός Σπουδών Νέο Λύκειο Α΄Λυκείου 2013 - 14

A΄ Λυκείου 2013 -14

 

Γενικά

 

Σύμφωνα με το Νόμο για το Νέο Λύκειο, η Α' Τάξη Γενικού Λυκείου αποτελεί τάξη αποκλειστικά γενικής παιδείας, στην οποία εφαρμόζεται πρόγραμμα μαθημάτων τριάντα πέντε (35) συνολικά ωρών εβδομαδιαίως. Ειδικότερα, εφαρμόζεται εκπαιδευτικό πρόγραμμα τριάντα τριών (33) ωρών εβδομαδιαίως, με εννέα (9) μαθήματα, που είναι κοινό για όλους τους μαθητές και εκπαιδευτικό πρόγραμμα δύο (2) ωρών εβδομαδιαίως που αποτελείται από ένα (1) μάθημα επιλογής το οποίο επιλέγεται μεταξύ τεσσάρων μαθημάτων.

Οι μαθητές έχουν δικαίωμα να αλλάξουν το μάθημα επιλογής μέχρι την 30ή Σεπτεμβρίου κάθε διδακτικού έτους. Ειδικά για το σχολικό έτος 2013-14, οι μαθητές της Α΄τάξης έχουν δικαίωμα να αλλάξουν το μάθημα επιλογής έως την 23η Οκτωβρίου 2013.

Ωρολόγιο Πρόγραμμα

Υποχρεωτικά Μαθήματα (33 Ώρες):

  • Ελληνική Γλώσσα: 9 ώρες. Ενιαίο Μάθημα με 3 κλάδους:
  • Αρχαία Ελληνική Γλώσσα & Γραμματεία: 5 ώρες
  • Νέα Ελληνική Γλώσσα: 2 ώρες
  • Νέα Ελληνική Λογοτεχνία: 2 ώρες
  • Μαθηματικά: 5 ώρες. Ενιαίο Μάθημα με 2 κλάδους:
  • Άλγεβρα: 3 ώρες
  • Γεωμετρία: 2 ώρες
  • Φυσικές Επιστήμες: 6 ώρες. Ενιαίο Μάθημα με 3 κλάδους:
  • Φυσική: 2 ώρες
  • Χημεία: 2 ώρες
  • Βιολογία: 2 ώρες
  • Θρησκευτικά: 2 ώρες
  • Ιστορία: 2 ώρες
  • Ξένη Γλώσσα (Αγγλικά, Γαλλικά ή Γερμανικά): 2 ώρες
  • Φυσική Αγωγή: 2 ώρες
  • Πολιτική Παιδεία (Οικονομία, Πολιτικοί Θεσμοί & Αρχές Δικαίου, Κοινωνιολογία): 3 ώρες.
  • Ερευνητική εργασία (Project): 2 ώρες

Μαθήματα επιλογής (2 ώρες):
Επιλογή ενός ανάμεσα στα μαθήματα:

  • Εφαρμογές Πληροφορικής
  • Γεωλογία και Διαχείριση Φυσικών Πόρων
  • Ελληνικός και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός
  • Καλλιτεχνική Παιδεία

Αναλυτικά τα Μαθήματα της Α΄Λυκείου

1. Ελληνική Γλώσσα

Το μάθημα είναι ενιαίο και διδάσκεται σε κλάδους

α. Αρχαία Ελληνική Γλώσσα & Γραμματεία

ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ (την εβδομάδα): 5. Οι 5 ώρες διδασκαλίας κατανέμονται εβδομαδιαίως ως εξής:
2 για τη διδασκαλία της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας.
3 για τη διδασκαλία της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Για τη διδασκαλία της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας θα χρησιμοποιηθούν:
ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ 1: ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΓΛΩΣΣΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ: Ν. Μήτσης, Ειρ. Ζαμάρου, Ιφ. Παπανδρέου.

Ψηφιακό Υλικό Βιβλίου

ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ 2: ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΟΙ (Ξενοφών, Θουκυδίδης).
ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ: Κ. Διαλησμά, Α. Δρουκόπουλος, Ε. Κουτρουμπέλη, Γ. Χρυσάφης.

Ψηφιακό Υλικό Βιβλίου

Ενότητες - Διδακτικές Ώρες
Εισαγωγικά στην Αρχαία Ελληνική Ιστοριογραφία (*): 2 ώρες
3.1. Ξενοφώντα Ελληνικά (βιβλίο Β): 28 ώρες
3.2. Θουκυδίδη βιβλίο Γ΄ (Κερκυραϊκά): 22 ώρες
3.3. Θουκυδίδη βιβλία Ζ΄(=6ο) και Η΄(=7ο) (Σικελικά): 25 ώρες
3.4. Γενική θεώρηση - Διαθεματικές εργασίες: 15 ώρες
3.5. Α.Ε. Γλώσσα: 50 ώρες
Σύνολο: 142 ώρες

Διευκρίνιση: Τόσο η Εισαγωγή όσο και το Χρονολόγιο δεν εξετάζονται. Στην αρχή χρησιμοποιούνται, για να γίνει κατανοητό το πλαίσιο όπου θα ενταχθεί η ανάγνωση των κειμένων. Στη συνέχεια αποτελούν υλικό αναφοράς, όπου μπορεί να καταφεύγει ο μαθητής, για να βρει ενδεχομένως απαντήσεις σε ερωτήματα που τίθενται κατά τη διδασκαλία συγκεκριμένων κεφαλαίων και, κυρίως, κατά τη γενική θεώρηση κάθε έργου.

Διδακτέα Ύλη

Ι. Εισαγωγή:
Από την Εισαγωγή θα διδαχθούν:
α) Συνοπτικά τα κεφάλαια Α΄ (= Εισαγωγικά στην Αρχαία Ελληνική Ιστοριογραφία) και Δ΄ (= Ο Πελοποννησιακός πόλεμος), (σελίδες 11-17 και 34-36 αντίστοιχα). Επίσης, συνοπτικά θα διδαχθεί η εισαγωγή στα Ελληνικά του Ξενοφώντα (σελίδες 44-45) και η εισαγωγή των επιμέρους ενοτήτων του Θουκυδίδη που πρόκειται να διδαχθούν (σελίδες 295, 259-260, 382).
β) Αναλυτικά τα κεφάλαια Β΄ (= Θουκυδίδης Ολόρου Αλιμούσιος) και Γ΄ (= Ξενοφών Γρύλλου Ερχιεύς), (σελίδες 18-28, και 29-33 αντίστοιχα).

ΙΙ. Κείμενα:
1. Ξενοφών, Ελληνικά, Βιβλίο Β΄
Eνοτ. Ι, 16-32: 6 ώρες
Eνοτ. ΙΙ, 1-4: 3 ώρες
Eνοτ. ΙΙ, 16-23: 4 ώρες
Eνοτ. ΙΙΙ, 11-16 (από μετάφραση): 2 ώρες
Eνοτ. ΙΙΙ, 50-56: 4 ώρες
Eνοτ. ΙV, 1-17 (από μετάφραση): 2 ώρες
Eνοτ. ΙV, 18-23: 3 ώρες
Eνοτ. ΙV, 37-43: 4 ώρες
Σύνολο: 28 ώρες

Θουκυδίδης, Βιβλία Γ, Ζ και Η
Βιβλίο Γ,
Κεφ. 70: 3 ώρες
Κεφ. 71-74: 4 ώρες
Κεφ. 75: 3 ώρες
Κεφ. 76-78: 3 ώρες
Κεφ. 79-80: 3 ώρες
Κεφ. 81: 3 ώρες
Κεφ. 82-83 (από μετάφραση): 3 ώρες

Βιβλίο Ζ' (= 6ο),
Κεφ. 30-32: 8 ώρες

Βιβλίο Η' (=7ο)
Κεφ. 75-77: 7 ώρες
Κεφ. 84-87: 10 ώρες
Σύνολο: 47 ώρες

Σημείωση: Τα στοιχεία Ζ’ και Η’, δηλώνουν, όπως και στις στερεότυπες εκδόσεις, τα Βιβλία 6ο και 7ο αντίστοιχα του έργου του Θουκυδίδη.

Εξεταστέα Ύλη για το σχολικό έτος 2013-2014:

Στην εξεταστέα ύλη της Α΄ Τάξης του Ημερησίου ΓΕΛ περιλαμβάνεται:

α) η ύλη του Εγχειριδίου Γλωσσικής Διδασκαλίας της Α΄ Λυκείου των Ν. Μήτση, Ειρ. Ζαμάρου, Ι. Παπανδρέου?


β) η παρακάτω ύλη από το εγχειρίδιο Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι (Ξενοφών,

Θουκυδίδης) των Κ. Διαλησμά, Α. Δρουκόπουλου, Ε. Κουτρουμπέλη, Γ. Χρυσάφη:

1. Εισαγωγή

α) Κεφάλαια Β΄ (Θουκυδίδης Ολόρου Αλιμούσιος) και Γ΄ (Ξενοφών Γρύλλου Ερχιεύς), (σελίδες 18-28 και 29-33 αντίστοιχα)

2. Κείμενα

α) Ξενοφών, Ελληνικά, Βιβλίο Β΄
Ενότητες
Ι, 16-32
ΙΙ, 1-4
ΙΙ, 16-23
ΙΙΙ, 11-16 (από μετάφραση)
ΙΙΙ, 50-56
ΙV, 1-17 (από μετάφραση)
ΙV, 18-23
ΙV, 37-43

β) Θουκυδίδης, Βιβλίο Γ΄
Ενότητες
Γ΄, 70
Γ΄, 71-74
Γ΄, 75
Γ΄, 76-78
Γ΄, 79-80
Γ΄, 81
Γ΄, 82-83 (από μετάφραση)

Αξιολόγηση

Η αξιολόγηση οφείλει να είναι σύμφωνη με τη διδασκαλία και να περιλαμβάνει:
(α) Ερωτήσεις κατανόησης του κειμένου (Γνώσεις για τον κόσμο, Γνώσεις για τη γλώσσα, Καλλιέργεια γραμματισμών).
(β) Ερωτήσεις ερμηνευτικής προσέγγισης βασικών εννοιών και θεμάτων που θίγονται στο κείμενο (Γνώσεις για τον κόσμο).
(γ) Ασκήσεις γλωσσικές (λεξιλογίου, γραμματικής, σύνταξης), σύμφωνα με τις προτεινόμενες διδακτικές πρακτικές (Γνώσεις για τη γλώσσα).

Δείτε αναλυτικά τις Οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος (pdf)

β. Νέα Ελληνική Γλώσσα

ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ (την εβδομάδα): 2

ΤΙΤΛΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ: ΕΚΦΡΑΣΗ - ΕΚΘΕΣΗ
ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ: Κ. Αδάλογλου, Α. Αυδή, Ε. Λόππα, Δ. Τάνης, Χ. Τσολάκης.

Ψηφιακό Υλικό Μαθήματος

Σκοπός της διδασκαλίας της Νέας Ελληνικής Γλώσσας στην Α΄ τάξη του Λυκείου είναι η ενδυνάμωση του γλωσσικού γραμματισμού που έχει αποκτηθεί τα προηγούμενα χρόνια σε μια κατεύθυνση περισσότερο κοινωνιοκεντρική και λιγότερο γλωσσοκεντρική.

Σκοπός, δηλαδή, του μαθήματος είναι η απόκτηση γλωσσικής επάρκειας και δεξιοτήτων γραμματισμού τέτοιων, που να δίνουν τη δυνατότητα στους μαθητές και τις μαθήτριες να κινούνται με άνεση στο σχολικό τους περιβάλλον (σχολικός λόγος), αλλά παράλληλα να ανταποκρίνονται στις κοινωνικές ανάγκες του σήμερα και να είναι επαρκώς προετοιμασμένοι ότι οι συνθήκες και οι απαιτήσεις αυτές είναι υπό συνεχή διαμόρφωση και αλλαγή. Τελικώς, η διαμόρφωση μαθητών και μαθητριών που ως μελλοντικοί πολίτες θα είναι σε θέση να ανταποκρίνονται επαρκώς και με κριτικά αντανακλαστικά στις διαρκώς μεταβαλλόμενες κοινωνικές συνθήκες.

Στόχοι του Μαθήματος:
Μέσα από τη διδασκαλία κάθε μαθήματος επιδιώκεται να αποκτηθούν από τους μαθητές και τις μαθήτριες πρωτίστως γνώσεις και δεξιότητες που σχετίζονται και πηγάζουν από το ίδιο το γνωστικό αντικείμενο του μαθήματος, παράλληλα όμως επιβάλλεται να καλλιεργούνται και αξίες, συμπεριφορές και θέσεις που έχουν σχέση και με την κοινωνία. Ιδιαίτερα μέσω των γλωσσικών μαθημάτων πρέπει να δίνεται η δυνατότητα να καλλιεργηθεί ο τομέας των αξιών, της κριτικής και της στάσης απέναντι στην κοινωνία και στον κόσμο τόσο στις διάφορες διαστάσεις του όσο και στις διάφορες κοινωνικές τάσεις και οπτικές. Για τον λόγο αυτό οι στόχοι διακρίνονται σε καθαρά γλωσσικούς και σε αξιακούς.

Με τους γλωσσικούς στόχους οι μαθητές και οι μαθήτριες επιδιώκεται:
α) Να κατανοήσουν ότι η γλωσσική ποικιλότητα αποτελεί εγγενές χαρακτηριστικό των γλωσσών άρα και της ελληνικής, να μπορούν να την ερμηνεύουν (ιστορικά και κοινωνικά), να μπορούν να τη διαχειρίζονται ανάλογα με τις απαιτήσεις της επικοινωνιακής περίστασης και να κατανοούν ότι συχνά αυτή συνδέεται με τη γλωσσική εμπειρία και την ταυτότητα/ τις ταυτότητες των ομιλητών και των ομιλητριών.
Οι ταυτότητες των ομιλητών και των ομιλητριών είναι πολλές και πραγματώνονται συχνά με διαφορετικές γλωσσικές (αλλά και εξωγλωσσικές) επιλογές, ανάλογα με το κοινωνικό συμβάν και το καταστασιακό πλαίσιο στο οποίο συμμετέχουν.
β) Να κατανοήσουν ότι η κειμενική ποικιλότητα αποτελεί εγγενές χαρακτηριστικό των γλωσσών και συναρτάται άμεσα με την ποικιλότητα και τη δυναμική των κοινωνικών πρακτικών και των κοινοτήτων, όπου ανήκουν και κατανοούνται τα κείμενα. Στο πλαίσιο αυτό, να είναι σε θέση να κατανοούν, να κρίνουν και να παράγουν με επάρκεια κείμενα (προφορικά, γραπτά και πολυτροπικά) σε ευρεία έκταση κοινωνικών πρακτικών και περιστάσεων (σχολικών και εξωσχολικών). Η κατανόηση και παραγωγή αυτών των κειμένων να αλληλοδιαπλέκεται, ανάλογα με τους στόχους του μαθήματος, και να μην αποτελεί ανεξάρτητη και αποκομμένη εστίαση στο καθένα από αυτά.
γ) Να εξοικειωθούν και να γνωρίσουν τα βασικά χαρακτηριστικά κειμενικών ειδών (όπως της ερευνητικής εργασίας) και κειμενικών τύπων (όπως του επιχειρηματολογικού, της περιγραφής και της αφήγησης), να μπορούν να τα συνδέουν με τη συνθετότητα των κοινωνικών πρακτικών και να είναι σε θέση να τα χρησιμοποιούν με επάρκεια, προκειμένου να ικανοποιήσουν τις επικοινωνιακές τους ανάγκες.
δ) Να κατανοήσουν ότι τα κείμενα είναι έτσι δομημένα, ώστε να ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένες κοινωνικές περιστάσεις, η δε δομή τους εξασφαλίζεται με τις κατάλληλες γλωσσικές επιλογές σε γλωσσικό (συνοχή) και νοηματικό επίπεδο (συνεκτικότητα). Στο πλαίσιο αυτό κατανοούνται και οι τρόποι ανάπτυξης (οργάνωσης) παραγράφων που χρησιμοποιούνται.
ε) Να κατανοήσουν τον ρόλο που έχει το κανάλι της επικοινωνίας, σε συνάρτηση πάντα με την ιδιαιτερότητα των κοινωνικών πρακτικών, στο είδος του λόγου που παράγεται, να εντοπίζουν και να ερμηνεύουν τις διαφορές μεταξύ προφορικού, γραπτού, υβριδικού (μίξη προφορικού και γραπτού) και πολυτροπικού λόγου και να μπορούν να τις χρησιμοποιούν στον λόγο τους.
στ) Να είναι σε θέση να κινούνται με άνεση ανάμεσα σε καθημερινού και ακαδημαϊκού (επιστημονικού) τύπου κείμενα για την περιγραφή και την υποστήριξη των απόψεών τους.
ζ) Να αποκτήσουν δεξιότητες ψηφιακού γραμματισμού τέτοιες, ώστε να χρησιμοποιούν με επάρκεια τις Νέες Τεχνολογίες τόσο ως παιδαγωγικά μέσα, όσο και ως μέσα για γράψιμο/ προσωπική έκφραση, διάβασμα και επικοινωνία.

Με τους αξιακούς στόχους οι μαθητές και οι μαθήτριες επιδιώκεται:
α) Να είναι σε θέση να εκτιμούν τη γλώσσα των άλλων ως ισότιμη, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία όπως η ελληνική, και γενικότερα να σέβονται και να εκτιμούν την πολιτισμική και γλωσσική διαφορετικότητα.
β) Να χειρίζονται τον λόγο με δημοκρατικό τρόπο σεβόμενοι και σεβόμενες τις απόψεις των άλλων και κυρίως να είναι σε θέση να εκφράζουν με παρρησία τις προσωπικές τους πεποιθήσεις, χωρίς να προσβάλλουν τις πεποιθήσεις των άλλων.
γ) Να είναι σε θέση να μπορούν να αντιστέκονται διά του λόγου σε κάθε μορφή εξουσιαστικού αυθαίρετου λόγου και των παρεπόμενων αυτού.
δ) Να φτάσουν στο σημείο να διακηρύσσουν τον σεβασμό στο περιβάλλον και στην αειφορία.
ε) Να είναι σε θέση να αναγιγνώσκουν και να αντιλαμβάνονται πώς δομούνται μέσω του λόγου διαφορετικές οπτικές για τον κόσμο (π.χ. κριτική κατανόηση του δημόσιου λόγου, ΜΜΕ κ.λπ.).
στ) Να κατανοήσουν ότι η νέα παγκόσμια πραγματικότητα με τη συρρίκνωση των αποστάσεων και τη συνεχή κίνηση ανθρώπων, κεφαλαίων, εικόνων και κειμένων αποτελεί στοιχείο που έχει τα θετικά και αρνητικά του και να είναι σε θέση να προάγουν τα θετικά
ζ) Να κατανοήσουν ότι τα νέα μέσα επικοινωνίας (τηλεόραση, Νέες Τεχνολογίες) αποτελούν εγγενές στοιχείο της σύγχρονης κοινωνικής, οικονομικής και πολιτισμικής πραγματικότητας, στο πλαίσιο των οποίων πρέπει να κατανοούνται οι κειμενικές πρακτικές που αναπτύσσονται σε αυτά.

Πρόγραμμα Σπουδών

Οι άξονες γύρω από τους οποίους δομείται το Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος είναι οι εξής:
α) Γνώσεις για τον κόσμο, στάσεις, αξίες και πεποιθήσεις.
β) Γραμματισμοί και δεξιότητες.
γ) Γνώσεις για τη γλώσσα.
δ) Διδακτικές πρακτικές.

Αξιολόγηση

Η αξιολόγηση των μαθητών και των μαθητριών στην Α΄Λυκείου θα πρέπει να είναι κατά βάση ανατροφοδοτική και θα πρέπει να αφορά όχι μόνο τον μαθητή και τη μαθήτρια, αλλά το μάθημα στο σύνολό του. Ο έλεγχος της διδακτικής επιτυχίας μπορεί να γίνεται με διάφορες μεθόδους, όπως:
α) Η παρακολούθηση της εξέλιξης των μαθητών με βάση τη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία, τον βαθμό και την έκταση της συνεργασίας με τον/την εκπαιδευτικό, με τη βελτίωσή τους στους επιδιωκόμενους γραμματισμούς. Η αξιολόγηση επομένως είναι ενσωματωμένη στη διδακτική διαδικασία, στο πλαίσιο της οποίας οι εκπαιδευτικοί μπορούν να αποτιμήσουν τόσο την αποτελεσματικότητα της δικής τους διδασκαλίας όσο και τις επιδόσεις των παιδιών.
β) Η αυτοαξιολόγηση σε τακτά χρονικά διαστήματα, που θα στηρίζεται σε φάκελο (portfolio), όπου θα αποθηκεύεται το υλικό που παράγει το κάθε παιδί. Το υλικό αυτό θα αποτελεί το σημείο αναφοράς, προκειμένου να συζητιούνται η πρόοδος των παιδιών και τα σημεία που χρειάζονται περαιτέρω βελτίωση. Ο φάκελος αυτός μπορεί να είναι σε ηλεκτρονική μορφή (e-portfolio), συμπληρώνεται από τα ίδια τα παιδιά, αποτελεί εργαλείο συνεργασίας και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση μέσο πίεσης και εκφοβισμού.
γ) Η ετεροαξιολόγηση, σε τακτά επίσης χρονικά διαστήματα, που θα γίνεται μέσω της ανταλλαγής και σχολιασμού κειμένων μεταξύ των παιδιών. Η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνεται σε κάθε φάση της παραγωγής γραπτού λόγου, πρωτίστως, και προτείνεται να αξιοποιείται κάθε πρόσφορο μέσο (πίνακας, διαδραστικός πίνακας, προτζέκτορας, φωτοτυπικό μηχάνημα κ.λπ.). Εννοείται και εδώ ότι η βαρύτητα δίνεται στην άσκηση της κριτικής σκέψης των παιδιών, στον σεβασμό της άποψης των συμμαθητών, στη διάθεση για γόνιμη συνεισφορά και στο ομαδικό πνεύμα.
δ) Mε τη χρήση ειδικών δοκιμασιών, μέσω των οποίων θα ελέγχεται η πρόοδος που έχει επιτευχθεί σε σχέση με τους στόχους του Προγράμματος Σπουδών. Οι εκπαιδευτικοί μπορεί να διαμορφώνουν στη διάρκεια των μαθημάτων κάποιες ειδικές δοκιμασίες, προκειμένου να αποτυπώσουν την ως τότε πρόοδο των παιδιών τους. Οι δοκιμασίες αυτές επιβάλλεται να κινούνται στη λογική του Προγράμματος Σπουδών (π.χ. κατανόηση ή παραγωγή συγκεκριμένου κειμενικού είδους μονοτροπικού ή πολυτροπικού, για το οποίο θα παρέχεται το πλήρες επικοινωνιακό πλαίσιο) και να μην είναι αποκομμένα τεστ αποτύπωσης γνώσεων.

Γενικότερα, η όλη μεθοδολογία της αξιολόγησης θα πρέπει να διέπεται από το γενικότερο πνεύμα του Προγράμματος Σπουδών και να στοχεύει στην υλοποίηση των διακηρυγμένων στόχων του.

Δείτε αναλυτικά τις Οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος (pdf)

γ. Νέα Ελληνική Λογοτεχνία

ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ (την εβδομάδα): 2

ΤΙΤΛΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ: ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ: Ν. Γρηγοριάδης, Δ. Καρβέλης, Χ. Μηλιώνης, Κ. Μπαλάσκας, Γ. Παγανός.

Ψηφιακό Υλικό Μαθήματος

Βασικός σκοπός της διδασκαλίας της λογοτεχνίας είναι «η κριτική αγωγή στο σύγχρονο πολιτισμό». Ο παραπάνω σκοπός αναλύεται στους εξής:

  • Η συνειδητοποίηση, η διερεύνηση και η κριτική κατανόηση του τρόπου με τον οποίο προσλαμβάνουμε την κοινωνική, ιστορική και πολιτισμική μας εμπειρία και συγκροτούμε την ταυτότητά μας.
  • Η ανασύσταση της σχολικής τάξης ως μιας κοινότητας αναγνωστών, η οποία θα διέπεται από τις αξίες της δημοκρατίας, της ισότητας, του σεβασμού της διαφοράς, του πλουραλισμού, του διαλόγου, της κριτικής εγρήγορσης και αυτογνωσίας, της διαπολιτισμικής συνείδησης.
  • Η δημιουργία ενός «έθνους αναγνωστών». Στην Ελλάδα η κρίσιμη μάζα των αναγνωστών είναι πολύ μικρή και το μάθημα της λογοτεχνίας μπορεί να βοηθήσει στην προώθηση της φιλαναγνωσίας, τη δημιουργία, δηλαδή, συστηματικών και ανεξάρτητων αναγνωστών, οι οποίοι αισθάνονται την ανάγνωση ως βασική τους ανάγκη και είναι ικανοί να επιλέγουν και να αξιοποιούν τα αναγνώσματά τους.
  • Η συνειδητοποίηση της σχέσης της λογοτεχνίας με την ανθρώπινη εμπειρία και, επομένως, της σημασίας της για την κατανόηση του κόσμου στον οποίο ζούμε και του εαυτού μας.
  • Η καλλιέργεια μιας πλατειάς ποικιλίας αναγνωστικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων, μέσα από την αξιοποίηση κειμένων από όλο το φάσμα της πολιτισμικής παραγωγής, από όλα δηλαδή τα διαφορετικά είδη της εικονικής, θεατρικής και μαζικής επικοινωνίας. Mέσα από αυτή τη διευρυμένη ποικιλία κειμένων ο ρόλος της λογοτεχνίας αναδεικνύεται στρατηγικός, καθώς αυτή έχει αναπτύξει ένα ρεπερτόριο συμβολικών μορφών, τρόπων και συμβάσεων που διευκολύνουν την αναλυτική προσέγγιση και των άλλων ειδών επικοινωνίας λ.χ. τα διαφορετικά είδη αφηγηματικής οπτικής και αναπαράστασης της υποκειμενικής εμπειρίας, τα διαφορετικά είδη ύφους και αναπαράστασης της κοινωνικο-ιδεολογικής ποικιλίας κ.λπ.

  • Η ανάπτυξη της κριτικής και ταυτόχρονα δημιουργικής σχέσης των μαθητών με το σύγχρονο κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον, καθώς και η συμβολική ενδυνάμωση της υποκειμενικότητας όλων των μαθητών έτσι ώστε να γίνουν ενεργητικοί πολίτες και παραγωγοί πολιτισμού.
  • Η αναγνώριση ότι η λογοτεχνία είναι ένας κατεξοχήν διαπολιτισμικός τόπος όπου ο διάλογος ανάμεσα στους πολιτισμούς γίνεται πράξη μέσα από τη μετάφραση, τη διασκευή και την αέναη επανερμηνεία και όπου η ετερότητα όχι μόνον αναγνωρίζεται αλλά ενσωματώνεται ως αναγκαίος όρος της ζωτικότητας και της δυναμικής της.
  • Η ενίσχυση της αίσθησης ότι η δύναμη και οι δυνατότητες της γλώσσας μπορούν να είναι μια από τις μεγαλύτερες χαρές της ανάγνωσης της λογοτεχνίας. Η απόκτηση, μέσα από τη λογοτεχνία, πολλαπλών γλωσσικών εμπειριών και η εξοικείωση με τη μεταφορική λειτουργία της γλώσσας, απαραίτητη για τη φιλοσοφία, την έρευνα και το στοχασμό.

Ειδικότερα, οι σκοποί της διδασκαλίας της λογοτεχνίας ως προς την πρόσληψη των λογοτεχνικών κειμένων είναι:

  • Να κατανοήσουν και να αποδεχτούν οι μαθητές τη σχετικότητα και την πολλαπλότητα των ερμηνευτικών προσεγγίσεων καθώς και να αντιμετωπίζουν κριτικά και τις δικές τους ερμηνευτικές προτάσεις.
  • Να διερευνούν όλους τους συντελεστές και τους αναγκαίους παράγοντες που συμβάλλουν στην παραγωγή και στην πρόσληψη των λογοτεχνικών κειμένων.
  • Να εντοπίζουν και να αναγνωρίζουν τις αξίες και τις ιδέες που ενυπάρχουν στα λογοτεχνικά κείμενα. Να κατανοήσουν ότι οι πολιτισμικές αξίες σχετίζονται με το χώρο, το χρόνο και την κοινωνική ομάδα που τις παράγει, είναι επομένως προσδιορισμένες ιστορικά, γεγονός που δικαιολογεί τη σχετικότητα αλλά και την ποικιλία τους. Να διερευνούν την ιστορικότητά τους και να τοποθετούνται κριτικά απέναντι σε αυτές.
  • Να εξοικειωθούν οι μαθητές με διαφορετικά λογοτεχνικά είδη και να κατανοήσουν ότι αυτά ανταποκρίνονται σε διαφορετικούς σκοπούς και ιστορικές ανάγκες.
  • Να συνειδητοποιήσουν ότι τα λογοτεχνικά είδη διακρίνονται στη βάση συγκεκριμένων χαρακτηριστικών και κειμενικών συμβάσεων.

Οι Προτεινόμενες Διδακτικές Ενότητες
1. Τα φύλα στη λογοτεχνία
2. Παράδοση και μοντερνισμός στη νεοελληνική ποίηση
3. Θέατρο

Εξεταστέα Ύλη για το σχολικό έτος 2013-2014:

Στην εξεταστέα ύλη περιλαμβάνονται μόνο δύο θεματικές Ενότητες:
α) Τα φύλα στη Λογοτεχνία.
β) Παράδοση και μοντερνισμός στη νεοελληνική ποίηση.

Αξιολόγηση:

Οι μαθητές αξιολογούνται τόσο για τις ατομικές εργασίες τους όσο και για τη συμμετοχή τους στις ομαδικές εργασίες. Οι ομαδικές εργασίες συνιστούν ένα πολύ ουσιαστικό κομμάτι της δουλειάς μας και -μεταξύ άλλων- ασκούν τους μαθητές στην ανοχή της διαφοράς, στην πολυφωνία, στην υπευθυνότητα.
Οι μαθητές αξιολογούνται για τον προφορικό και γραπτό τους λόγο, για τη γενικότερη συμμετοχή τους στο μάθημα και για τη συμβολή τους στη δουλειά της ομάδας τους.
Κάθε μαθητής έχει έναν φάκελο τον οποίον εμπλουτίζει τόσο με τις ατομικές όσο και με τις ομαδικές εργασίες. Ο εκπαιδευτικός ανά πάσα στιγμή είναι σε θέση να διαπιστώσει την εξέλιξη των γραπτών εργασιών του μαθητή, συμπληρώνοντας την εικόνα που έχει γι’ αυτόν από την προφορική συμμετοχή του στο μάθημα.
Με άλλα λόγια, η αξιολόγηση του μαθητή στη διάρκεια της χρονιάς είναι διαμορφωτική και στις εξετάσεις τελική. Σε καμία φάση, ωστόσο, δεν προκρίνονται για την αξιολόγηση των μαθητών τα τεστ με ερωτήσεις πολλαπλού τύπου ούτε και φύλλα εργασίας τα οποία είναι πολύ καθοδηγητικά και περιορίζουν τους ορίζοντες των μαθητών.
Οι μαθητές στη διάρκεια όλης της χρονιάς αξιολογούνται προφορικά και γραπτά σε μία πλούσια γκάμα δεξιοτήτων μέσω πολλαπλών και διαφορετικών δραστηριοτήτων, όπως λ.χ. η ανάλυση και η κατανόηση του ιστορικού πλαισίου των κειμένων, η περιγραφή λογοτεχνικών χαρακτήρων, η αναγνώριση του βασικού θέματος τα οποία εμπεριέχονται στα κείμενα.
Ακόμη, αρχίζουν να αξιολογούνται και σε πιο φιλολογικού τύπου γνώσεις, όπως να αναγνωρίζουν βασικά χαρακτηριστικά των λογοτεχνικών ρευμάτων και εκπροσώπους τους καθώς και να κατανοούν τη συγκρότηση του κάθε συγκεκριμένου κειμενικού είδους, λ.χ. της ποίησης, του θεάτρου. Με την ομαδική εργασία αναπτύσσουν την ικανότητά τους για συνεργασία και ανταλλαγή απόψεων στην ομάδα, συνδέοντάς τις με την καθημερινή τους εμπειρία.
Οι μαθητές αξιολογούνται επίσης για την έρευνά τους στη βιβλιοθήκη ή στο διαδίκτυο, για την ορθή και εμπεριστατωμένη χρήση των ψηφιακών ή συμβατικών πηγών.
Στο μάθημα της λογοτεχνίας η άρθρωση προσωπικού λόγου στο σχολείο εκ μέρους των μαθητών είναι πολύ σημαντική και αποτελεί το σημαντικότερο στοιχείο για την αξιολόγησή τους. Η άρθρωση του λόγου αυτού δεν είναι ζήτημα ταλέντου ή υψηλών ικανοτήτων τις οποίες κάποιοι διαθέτουν και «φέρνουν» στο σχολείο από το σπίτι τους.
Είναι αντικείμενο κοπιαστικής και συστηματικής άσκησης, μαθημένης συμπεριφοράς, ζήτημα εξοικείωσης με τα κείμενα ως πολιτισμικά προϊόντα. Η παραγωγή προσωπικού λόγου μπορεί να αφορά στο κείμενο ή στο θέμα για το οποίο μιλά το κείμενο και απομακρύνεται από τη λογική του σωστού/λάθους ή της αναπαραγωγής έτοιμων απαντήσεων που βρίσκονται στα κάθε είδους βοηθήματα που κυκλοφορούν στο εμπόριο. Η άρθρωση προσωπικού λόγου στο σχολείο εκ μέρους των μαθητών είναι προϊόν των επικοινωνιακών σχέσεων που επικρατούν μέσα στην τάξη, του κλίματος ισοτιμίας, διαλόγου και αλληλοσεβασμού των μελών της κοινότητας της τάξης, τα οποία είναι αποκλειστική ευθύνη του εκπαιδευτικού.
Η αξιολόγηση προκύπτει από τις εργασίες των μαθητών και δεν τους αιφνιδιάζει ζητώντας τους άγνωστα στοιχεία ή δραστηριότητες που δεν έχουν συζητηθεί και δουλευτεί μέσα στην τάξη. Στις γραπτές εξετάσεις στο τέλος της σχολικής χρονιάς, προτείνεται οι μαθητές να εξετάζονται σε άγνωστο λογοτεχνικό κείμενο, ομοειδές ή ομόθεμο με τις διδακτικές ενότητες που διδάχτηκαν και με ασκήσεις παρόμοιες με αυτές που δούλεψαν μέσα στην τάξη. Συνολικά, οι μαθητές αξιολογούνται μέσω μιας πλούσιας ποικιλίας δραστηριοτήτων, ερωτήσεων, εργασιών σε μία, αντιστοίχως, πλούσια ποικιλία γνώσεων γύρω από τη λογοτεχνία αλλά και, κυρίως, αναγνωστικών και εκφραστικών δεξιοτήτων.

Δείτε αναλυτικά τις Οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος (pdf)

2. Μαθηματικά

Το μάθημα διδάσκεται 5 ώρες την εβδομάδα, σε 2 ενότητες (κλάδους):
Άλγεβρα 3 ώρες
Γεωμετρία 2 ώρες

Η διδασκαλία των Μαθηματικών στην Α' Λυκείου έχει δύο κεντρικούς στόχους. Την ολοκλήρωση της μαθηματικής εκπαίδευσης που οι μαθητές απέκτησαν στο Δημοτικό και στο Γυμνάσιο και ταυτόχρονα το πέρασμα σε έναν πιο προωθημένο, θεωρητικό μαθηματικό τρόπο σκέψης. Βασικά στοιχεία αυτού του τρόπου σκέψης είναι η «αυστηρή» χρήση μαθηματικής ορολογίας και συμβολισμού, οι ορισμοί των εννοιών και η θεωρητική απόδειξη των ισχυρισμών. Στην προσέγγιση αυτών των στόχων συμβάλλουν:
Η ένταξη των προϋπαρχουσών μαθηματικών γνώσεων των μαθητών σ' ένα θεωρητικό πλαίσιο, η επέκταση και η εμβάθυνσή τους.
Η ενεργητική εμπλοκή των μαθητών στη διερεύνηση προβλημάτων, στη δημιουργία και τον έλεγχο εικασιών, στην ανάπτυξη στρατηγικών επίλυσης προβλήματος και πολλαπλών αποδεικτικών προσεγγίσεων, στην ανάπτυξη διάφορων τρόπων σκέψης (επαγωγική, παραγωγική)
Η κατανόηση και χρήση της μαθηματικής γλώσσας, των συμβόλων και των αναπαραστάσεων των μαθηματικών αντικειμένων, η ανάπτυξη της ικανότητας μετάφρασης από τη φυσική στη μαθηματική γλώσσα και αντίστροφα καθώς και η ανάπτυξη της ικανότητας των μαθητών να επικοινωνούν μαθηματικά.
Οι εννοιολογικές συνδέσεις εντός των Μαθηματικών αλλά και μεταξύ των Μαθηματικών και άλλων γνωστικών περιοχών.
Η ανάπτυξη ικανοτήτων χρήσης των Μαθηματικών ως εργαλείο κατανόησης και ερμηνείας του κόσμου.
Η θεώρηση των Μαθηματικών ως πολιτισμικό, ιστορικά εξελισσόμενο ανθρώπινο δημιούργημα.
Η υποβάθμιση της διδασκαλίας των Μαθηματικών σε απλή εκμάθηση διαδικασιών και τεχνικών επίλυσης ασκήσεων δεν είναι συμβατή με τους παραπάνω στόχους. Αντίθετα, αναγκαία προϋπόθεση για την προσέγγιση αυτών των στόχων είναι η προσπάθεια για εννοιολογική κατανόηση των Μαθηματικών. Για το σκοπό αυτό χρειάζεται να αφιερωθεί περισσότερος χρόνος στην κατανόηση και εμπέδωση των εννοιών μέσα από την ανάπτυξη πολλαπλών αναπαραστάσεων τους, καθώς και τη χρήση τους στην επίλυση προβλημάτων.

Δείτε αναλυτικά τους μαθησιακούς στόχους και τις προτεινόμενες δραστηριότητες του μαθήματος (pdf)

α. Άλγεβρα

ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ (την εβδομάδα): 3 ώρες
ΤΙΤΛΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ: Άλγεβρα και Στοιχεία Πιθανοτήτων, Α΄ Γενικού Λυκείου (έκδοση 2013)
ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ: Σ. Ανδρεαδάκης, Β. Κατσαργύρης, Σ. Παπασταυρίδης, Γ. Πολύζος, Α. Σβέρκος.

Ψηφιακό Υλικό Μαθήματος

Διδακτέα ύλη

Εισαγωγικό κεφάλαιο
Ε.2 Σύνολα

Κεφ. 1ο: Πιθανότητες
1.1 Δειγματικός Χώρος-Ενδεχόμενα
1.2 Έννοια της Πιθανότητας (εκτός της υποπαραγράφου «Αξιωματικός Ορισμός Πιθανότητας»)

Κεφ. 2ο: Οι Πραγματικοί Αριθμοί
2.1 Οι Πράξεις και οι Ιδιότητές τους
2.2 Διάταξη Πραγματικών Αριθμών (εκτός της απόδειξης της ιδιότητας 4)
2.3 Απόλυτη Τιμή Πραγματικού Αριθμού
2.4 Ρίζες Πραγματικών Αριθμών (εκτός των αποδείξεων των ιδιοτήτων 3 και 4).

Κεφ. 3ο: Εξισώσεις
3.1 Εξισώσεις 1ου Βαθμού
3.2 Η Εξίσωση xν = α.
3.3 Εξισώσεις 2ου Βαθμού.

Κεφ. 4ο: Ανισώσεις
4.1 Ανισώσεις 1ου Βαθμού
4.2 Ανισώσεις 2ου Βαθμού

Κεφ. 5ο: Πρόοδοι
5.1 Ακολουθίες
5.2 Αριθμητική πρόοδος (εκτός της απόδειξης για το Sν)
5.3 Γεωμετρική πρόοδος (εκτός της απόδειξης για το Sν)

Κεφ. 6ο: Βασικές Έννοιες των Συναρτήσεων
6.1 Η Έννοια της Συνάρτησης
6.2 Γραφική Παράσταση Συνάρτησης (εκτός της υποπαραγράφου «Απόσταση σημείων»)
6.3 Η Συνάρτηση f(x) = αx + β (εκτός της κλίσης ευθείας ως λόγος μεταβολής)

Κεφ. 7ο: Μελέτη Βασικών Συναρτήσεων
7.1 Μελέτη της Συνάρτησης: f(x) = αx2
7.3 Μελέτη της Συνάρτησης: f(x) = αx2 + βx + γ

Εξεταστέα Ύλη για το σχολ. έτος 2013 - 2014: Ως εξεταστέα ορίζεται η Διδακτέα Ύλη εκτός από το 7ο Κεφάλαιο "Μελέτη Βασικών Συναρτήσεων''.

Δείτε αναλυτικά τις Οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος (pdf)

β. Γεωμετρία

ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ (την εβδομάδα): 2 ώρες
ΤΙΤΛΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ: ΕΥΚΛΕΙΔΕΙΑ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ Α΄ και Β΄ Ενιαίου Λυκείου (έκδοση 2013)
ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ: Αργυρόπουλος Ηλ., Βλάμος Παναγ., Κατσούλης Γεώργ., Μαρκάτης Στυλ., Σίδερης Πολυχρ.

Ψηφιακό Υλικό Μαθήματος

Διδακτέα Ύλη

Κεφ.1ο: Εισαγωγή στην Ευκλείδεια Γεωμετρία
1.1 Το αντικείμενο της Ευκλείδειας Γεωμετρίας
1.2 Ιστορική αναδρομή στη γένεση και ανάπτυξη της Γεωμετρίας

Κεφ.3ο: Τρίγωνα
3.1 Είδη και στοιχεία τριγώνων
3.2 1ο Κριτήριο ισότητας τριγώνων (εκτός της απόδειξης του θεωρήματος)
3.3 2ο Κριτήριο ισότητας τριγώνων
3.4 3ο Κριτήριο ισότητας τριγώνων
3.5 Ύπαρξη και μοναδικότητα καθέτου (εκτός της απόδειξης του θεωρήματος)
3.6 Κριτήρια ισότητας ορθογώνιων τριγώνων
3.7 Κύκλος - Μεσοκάθετος - Διχοτόμος
3.8 Κεντρική συμμετρία
3.9 Αξονική συμμετρία
3.10 Σχέση εξωτερικής και απέναντι γωνίας (εκτός της απόδειξης του θεωρήματος)
3.11 Ανισοτικές σχέσεις πλευρών και γωνιών
3.12 Tριγωνική ανισότητα
3.13 Κάθετες και πλάγιες
3.14 Σχετικές θέσεις ευθείας και κύκλου
3.15 Εφαπτόμενα τμήματα
3.16 Σχετικές θέσεις δύο κύκλων
3.17 Απλές γεωμετρικές κατασκευές
3.18 Βασικές κατασκευές τριγώνων

Κεφ.4ο: Παράλληλες ευθείες
4.1 Εισαγωγή
4.2 Τέμνουσα δύο ευθειών - Ευκλείδειο αίτημα
4.3 Κατασκευή παράλληλης ευθείας
4.4 Γωνίες με πλευρές παράλληλες
4.5 Αξιοσημείωτοι κύκλοι τριγώνου
4.6 Άθροισμα γωνιών τριγώνου
4.7 Γωνίες με πλευρές κάθετες
4.8 Άθροισμα γωνιών κυρτού ν-γώνου

Κεφ.5ο: Παραλληλόγραμμα - Τραπέζια
5.1 Εισαγωγή
5.2 Παραλληλόγραμμα
5.3 Ορθογώνιο
5.4 Ρόμβος
5.5 Τετράγωνο
5.6 Εφαρμογές στα τρίγωνα
5.7 Βαρύκεντρο τριγώνου (εκτός της απόδειξης του θεωρήματος)
5.8 Το ορθόκεντρο τριγώνου
5.9 Μια ιδιότητα του ορθογώνιου τριγώνου
5.10 Τραπέζιο
5.11 Ισοσκελές τραπέζιο
5.12 Αξιοσημείωτες ευθείες και κύκλοι τριγώνου

Κεφ.6ο: Εγγεγραμμένα σχήματα
6.1 Εισαγωγικά - Ορισμοί
6.2 Σχέση εγγεγραμμένης και αντίστοιχης επίκεντρης
6.3 Γωνία χορδής και εφαπτομένης
6.4 Βασικοί γεωμετρικοί τόποι στον κύκλο.
6.5 Το εγγεγραμμένο τετράπλευρο
6.6 Το εγγράψιμο τετράπλευρο (εκτός της απόδειξης του θεωρήματος)

Εξεταστέα Ύλη για το σχολ. έτος 2013 - 2014:Ως εξεταστέα ορίζεται η Διδακτέα, εκτός από τα εξής:

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο
1. Η Απόδειξη του Θεωρήματος της παραγράφου 3.3 στη σελίδα 39.
2. Οι Αποδείξεις των Θεωρημάτων I και II της παραγράφου 3.6 στη σελίδα 44-45
3. Η Απόδειξη του Θεωρήματος της παραγράφου 3.11 στη σελίδα 54
4. Η Απόδειξη του Θεωρήματος της παραγράφου 3.12 στη σελίδα 54
5. Η Απόδειξη του Θεωρήματος ΙΙ της παραγράφου 3.13 στη σελίδα 59
6. Η Απόδειξη του Θεωρήματος Ι της παραγράφου 3.14 στη σελίδα 61

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο
1. Η Απόδειξη της Πρότασης Ι της παραγράφου 4.2 στη σελίδα 77
2. Η Απόδειξη της Πρόταση ΙV της παραγράφου 4.2 στη σελίδα 78


3. Η Απόδειξη του Θεωρήματος της παραγράφου 4.7 στη σελίδα 84


4. Η Απόδειξη του Πορίσματος της παραγράφου 4.7 στη σελίδα 84


Δείτε αναλυτικά τις Οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος (pdf)

3. Φυσικές Επιστήμες

Το μάθημα διδάσκεται 6 ώρες την εβδομάδα, σε 3 ενότητες (κλάδους):
Φυσική (2 ώρες)
Χημεία (2 ώρες) και
Βιολογία (2 ώρες)

α. Φυσική

ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ (την εβδομάδα): 2 ώρες

ΤΙΤΛΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ: ΦΥΣΙΚΗ Γενικής Παιδείας της Α΄ τάξης Γενικού Λυκείου (των Βλάχου Ι., Γραμματικάκη Ι. κ.ά. και Αλεξάκη Ν., Αμπατζή Στ. κ.ά. όπως προσαρμόστηκε στην έκδοση 2011) και σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σπουδών Φυσικής Α’ Τάξης Γενικού Λυκείου (ΦΕΚ 1213) και το νέο ωρολόγιο πρόγραμμα Α’ Τάξης Γενικού Λυκείου (ΥΑ 115478/21-08-2013).
ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ: Ιω. Βλάχος, Ιω. Γραμματικάκης κ.ά. και Αλεξάκης Ν., Αμπατζής Στ. κ.ά.

Ψηφιακό Υλικό Μαθήματος

Διδακτέα Ύλη

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ (Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας: 2)

Οι ώρες διδασκαλίας προτείνεται να διατεθούν στο Διεθνές Σύστημα Μονάδων S.I. και τα θεμελιώδη μεγέθη του, σε δραστηριότητες μέτρησης μήκους, χρόνου και μάζας, καθώς και σε γνώσεις που κρίνει ο εκπαιδευτικός προαπαιτούμενες για τις ενότητες που θα ακολουθήσουν.

Εργαστηριακή άσκηση: Μέτρηση μήκους, χρόνου, μάζας

1.1 ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ ΚΙΝΗΣΗ
(Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας: 10)
1.1.1 έως 1.1.9
Εργαστηριακή άσκηση: Μελέτη ευθύγραμμης ομαλά επιταχυνόμενης κίνησης
Ερωτήσεις, Ασκήσεις - Προβλήματα

1.2 ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΣΕ ΜΙΑ ΔΙΑΣΤΑΣΗ
(Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας: 12)
1.2.1 έως 1.2.8
Ερωτήσεις, Ασκήσεις - Προβλήματα

1.3 ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΣΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ
(Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας: 8)
1.3.1 έως 1.3.4,
1.3.7
Ερωτήσεις, Ασκήσεις - Προβλήματα

Σημείωση: Οι δραστηριότητες, ερωτήσεις, και ασκήσεις-προβλήματα που αντιστοιχούν σε υποενότητες που δεν θα διδαχθούν, δεν αποτελούν αντικείμενο διδασκαλίας και αξιολόγησης.

2.1 ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
(Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας: 10)
2.1.1 έως 2.1.3 εκτός από τη σελίδα 170 «Η δυναμική ενέργεια U …» έως τη σελίδα 172 «…διαφορές των δυναμικών ενεργειών»,
2.1.4 εκτός από τη σελίδα 174 «Ποσοτικά η διατήρηση …» έως τη σχέση (3),
2.1.6
Εργαστηριακή άσκηση: Μελέτη και έλεγχος της διατήρησης της μηχανικής ενέργειας στην ελεύθερη πτώση
Ερωτήσεις, Ασκήσεις - Προβλήματα

Σημείωση: Οι δραστηριότητες, ερωτήσεις, και ασκήσεις-προβλήματα που αντιστοιχούν σε υποενότητες που δε θα διδαχθούν, δεν αποτελούν αντικείμενο διδασκαλίας και αξιολόγησης.

2.2 ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΟΛΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
(Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας: 12)
Ας θυμηθούμε ότι ...
2.2.1 έως 2.2.8
Ερωτήσεις, Ασκήσεις ? Προβλήματα

Εξεταστέα Ύλη για το σχολ. έτος 2013 - 2014: Ως εξεταστέα ορίζεται η Διδακτέα, εκτός από το Κεφάλαιο 2.2 ''Διατήρηση της ολικής ενέργειας και υποβάθμιση της ενέργειας''.

Δείτε αναλυτικά τις Οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος (pdf)

β. Χημεία

ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ (την εβδομάδα): 2 ώρες
ΤΙΤΛΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ: ΧΗΜΕΙΑ
Το βιβλίο συνοδεύεται από Εργαστηριακό οδηγό για το/η μαθητή/ρια και Τετράδιο Εργαστηριακών Ασκήσεων.
ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ: Στελ. Λιοδάκης, Δημ. Γάκης, Δημ. Θεοδωρόπουλος, Παν. Θεοδωρόπουλος, Αν. Κάλλης.

Ψηφιακό Υλικό Μαθήματος

Διδακτέα Ύλη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ (5 ΩΡΕΣ)
1.3 «Δομικά σωματίδια της ύλης - Δομή του ατόμου - Ατομικός αριθμός - Μαζικός αριθμός - Ισότοπα» ΝΑΙ
1.5 «Ταξινόμηση της ύλης - Διαλύματα - Περιεκτικότητες διαλυμάτων - Διαλυτότητα» ΝΑΙ
Εργαστηριακή άσκηση:
Να πραγματοποιηθεί το Πείραμα «Παράγοντες που επηρεάζουν την ταχύτητα διάλυσης».

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ - ΔΕΣΜΟΙ (15 ΩΡΕΣ)
2.1 «Ηλεκτρονική δομή των ατόμων» ΝΑΙ
2.2 «Κατάταξη των στοιχείων (Περιοδικός Πίνακας). Χρησιμότητα του Περιοδικού Πίνακα» ΝΑΙ
2.3 «Γενικά για το χημικό δεσμό. - Παράγοντες που καθορίζουν τη χημική συμπεριφορά του ατόμου. Είδη χημικών δεσμών» ΝΑΙ.
2.4 «Η γλώσσα της Χημείας-Αριθμός οξείδωσης-Γραφή τύπων και εισαγωγή στην ονοματολογία των ενώσεων» ΝΑΙ
Εργαστηριακή άσκηση:
Να πραγματοποιηθεί το Πείραμα «Πυροχημική ανίχνευση μετάλλων»

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ (8 ΩΡΕΣ)
3.1 «Χημικές αντιδράσεις» ΝΑΙ.
Εργαστηριακή άσκηση:
Να πραγματοποιηθεί το Πείραμα «Χημικές αντιδράσεις και ποιοτική ανάλυση ιόντων».

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΑ (17 ΩΡΕΣ)
4.1 «Βασικές έννοιες για τους χημικούς υπολογισμούς: σχετική ατομική μάζα, σχετική μοριακή μάζα, mol, αριθμός Avogadro, γραμμομοριακός όγκος» ΝΑΙ
4.2 «Καταστατική εξίσωση των αερίων» ΝΑΙ
4.3 «Συγκέντρωση διαλύματος - αραίωση, ανάμειξη διαλυμάτων» ΝΑΙ
4.4 «Στοιχειομετρικοί υπολογισμοί» ΝΑΙ. Εκτός από τις υποενότητες:
«1. Ασκήσεις στις οποίες η ουσία που δίνεται ή ζητείται δεν είναι καθαρή» (σελ. 125-126) ΟΧΙ
«2. Ασκήσεις στις οποίες δίνονται οι ποσότητες δύο αντιδρώντων ουσιών» (σελ. 126-127) ΟΧΙ
«3. Ασκήσεις με διαδοχικές αντιδράσεις» (σελ. 127-129) ΟΧΙ
Εργαστηριακή άσκηση:

Να πραγματοποιηθεί το Πείραμα «Παρασκευή διαλύματος ορισμένης συγκέντρωσης - αραίωση διαλυμάτων».

ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ (9 ΩΡΕΣ)

Δείτε αναλυτικά τις Οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος (pdf)

γ. Βιολογία

ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ (την εβδομάδα): 2 ώρες
ΤΙΤΛΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ
ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ: Καστορίνης Αντ., Κωστάκη-Αποστολοπούλου Μαρία, Μπαρώνα-Μάμαλη Φωτ., Περάκη Βασ., Πιαλόγλου Περ.

Ψηφιακό Υλικό Μαθήματος

Διδακτέα Ύλη

Προτείνεται τα κεφάλαια να διδαχθούν με την εξής σειρά: 1, 9, 10, 11, 3, 12, 7 και 8.
Κεφ. 1: ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ (Να διδαχθεί όλο το κεφάλαιο)
Κεφ. 9: ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Εισαγωγή - Δομή και λειτουργία των νευρικών κυττάρων.
Δεν θα διδαχθούν οι παράγραφοι:
Δυναμικό ηρεμίας
Νευρική ώση
Συνάψεις
Περιφερικό Νευρικό Σύστημα (Να διδαχθεί όλη η ενότητα)
Κεντρικό Νευρικό Σύστημα
Δεν θα διδαχθεί η παράγραφος: Λειτουργικές περιοχές του εγκεφάλου.
Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα (Να διδαχθεί όλη η ενότητα)
Κεφ. 10: ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ- ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
Υποδοχείς - Αισθήσεις (Να διδαχθεί όλη η ενότητα)
Σωματικές Αισθήσεις (Να διδαχθεί όλη η ενότητα)
Ειδικές Αισθήσεις
Δεν θα διδαχθούν οι παράγραφοι:
Έλεγχος έντασης του εισερχόμενου φωτός και εστίαση
Βιοχημεία της όρασης
Κεφ. 11: ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ
Εισαγωγή - ορμόνες - τρόποι δράσης ορμονών
Να διδαχθεί η εισαγωγή στην οποία δίνονται τα είδη των αδένων και των ορμονών και η παράγραφος Ορμόνες
Αδένες (Να μη διδαχθεί η ενότητα)
Κεφ. 3: ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Καρδιά (Να διδαχθεί όλη η ενότητα)
Αιμοφόρα αγγεία (Να διδαχθεί όλη η ενότητα)
Η κυκλοφορία του αίματος (Να μη διδαχθεί η ενότητα)
Αίμα (Να διδαχθεί όλη η ενότητα)
Κεφ. 12: ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Εισαγωγή - Δομή και Λειτουργία αναπαραγωγικού συστήματος
Να μη διδαχθεί η παράγραφος: Εμμηνορρυσιακός κύκλος
Από τη μείωση στη γονιμοποίηση (Να διδαχθεί όλη η ενότητα)
Ανάπτυξη του εμβρύου - Τοκετός
Να μη διδαχθούν οι παράγραφοι:
Αυλάκωση,
Εμφύτευση,
Σχηματισμός πλακούντα,
Ανάπτυξη μετά τον τοκετό -Γήρας
Κεφ. 7: ΕΡΕΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Εισαγωγή -Οστά -Μυελός οστών
Να διδαχθεί η εισαγωγή και η παράγραφος: Ο μυελός των οστών.
Nα μην διδαχθούν oι υπόλοιπες παράγραφοι
(Σύσταση του οστίτη ιστού, Μορφολογία των οστών)
Σχηματισμός - ανάπτυξη οστών (Να μη διδαχθεί η ενότητα)
Αρθρώσεις (Να διδαχθεί η ενότητα)
Μέρη σκελετού (Να μη διδαχθεί η ενότητα)
Κεφ. 8: ΜΥΪΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Μυϊκός ιστός (Να διδαχθεί η ενότητα)
Δομή και λειτουργία του σκελετικού μυός
Να διδαχθεί η παράγραφος: Δομή του σκελετικού μυός
Nα μη διδαχθούν οι παράγραφοι: Δομή και λειτουργία της γραμμωτής μυϊκής ίνας, Νευρομυϊκή σύναψη και Μυϊκή συστολή.

Δείτε αναλυτικά τις Οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος (pdf)

4. Πολιτική Παιδεία

ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ (την εβδομάδα): 3 ώρες.
ΤΙΤΛΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ: Το βιβλίο για το μάθημα «Πολιτική Παιδεία» (Οικονομία - Πολιτικοί Θεσμοί & Αρχές Δικαίου - Κοινωνιολογία) αποτελεί σύνθεση μερών, τριών ήδη υπαρχόντων βιβλίων (Αρχές Οικονομίας, Πολιτική και Δίκαιο, Κοινωνιολογία), γι’ αυτό και διακρίνεται σε τρία μέρη:
Α΄ ΜΕΡΟΣ- ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Από το βιβλίο «Αρχές Οικονομίας», Α΄ τάξης Λυκείου.
Β΄ ΜΕΡΟΣ- ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΔΙΚΑΙΟΥ: Από το βιβλίο «Πολιτική και Δίκαιο», Β΄ τάξης Λυκείου.
Γ΄ ΜΕΡΟΣ- ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ: Από το βιβλίο «Κοινωνιολογία», Γ΄ τάξης Λυκείου.

Η διδακτέα ύλη του μαθήματος «Πολιτική Παιδεία» (Οικονομία, Πολιτικοί Θεσμοί & Αρχές Δικαίου και Κοινωνιολογία) συμπίπτει με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (Α.Π.Σ.) και το διδακτικό βιβλίο.
Ως διδακτέα ύλη για την Α΄ τάξη Ημερησίου Γενικού Λυκείου ορίζεται ολόκληρο το βιβλίο. Η ύλη διακρίνεται σε τρία μέρη:

ΜΕΡΟΣ Α΄ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ (ώρες: 7)
1.1 Η χρηστική αξία των εμπορευμάτων.
1.2 Ανάγκες και Επιθυμίες.
1.3 Είδη και Ταξινόμηση των Αναγκών.
1.4 Τα Μέσα Ικανοποίησης των Αναγκών.
1.5 Αγαθά και Δικαιώματα Ιδιοκτησίας.
1.6 Το Καταναλωτικό Πρότυπο.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ (ώρες: 12)
2.1 Η Σύγχρονη Επιχείρηση.
2.2 Μορφές Επιχειρήσεων.
2.3 Η Παραγωγική Διαδικασία.
2.4 Οι Κίνδυνοι και οι Υποχρεώσεις της Επιχείρησης.
2.5 Το Κίνητρο της Παραγωγής.
2.6 Η Οργάνωση της Σύγχρονης Επιχείρησης.
2.6.1 Η Δομή της Επιχείρησης.
2.6.2 Η Διεύθυνση της Επιχείρησης.
2.7 Η Εργασία στη Σύγχρονη Επιχείρηση.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Η ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΤΙΜΕΣ (ώρες: 7)
3.1 Η Ανταλλαγή και η Ανταλλακτική Αξία.
3.2 Είδη Ανταλλαγών.
3.3 Χρήμα και Τιμές.
3.4 Η Διαμόρφωση της Τιμής.
3.5 Μορφές Αγοράς και Διαμόρφωση Τιμών.

ΜΕΡΟΣ β΄-ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ & ΑΡΧΕΣ ΔΙΚΑΙΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ (ώρες: 5)
1.1 Έννοια, προέλευση και εξέλιξη του Δικαίου.
1.2 Κανόνες ηθικής και κανόνες Δικαίου: η διαφορά.
1.3 Υποκείμενα Δικαίου.
1.3.1 Τα Φυσικά Πρόσωπα.
1.3.2 Τα Νομικά Πρόσωπα.
1.4 Διακρίσεις Δικαίου.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (ώρες: 9)
2.1 Δικαιώματα και υποχρεώσεις.
2.2 Άσκηση και κατάχρηση δικαιώματος.
2.3 Τα ατομικά δικαιώματα.
2.4 Τα πολιτικά δικαιώματα.
2.5 Τα κοινωνικά δικαιώματα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗ (ώρες:12)
3.1 Εξουσία και πολιτική εξουσία.
3.2 Πολιτικά συστήματα.
3.2.1 Φιλελευθερισμός- Καπιταλισμός.
3.2.2 Σοσιαλισμός- Κομμουνισμός.
3.3 Τα πολιτικά κόμματα.
3.4 Η τοπική αυτοδιοίκηση.
3.5 Ο συνδικαλισμός.
3.6 Κοινή γνώμη και ομάδες πίεσης / συμφερόντων.
3.7 Η κοινωνία πολιτών / Τα κοινωνικά κινήματα.
3.8 Φαινόμενα λαϊκισμού- Η προπαγάνδα.

ΜΕΡΟΣ Γ΄ - ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ
ΚΕΦ.1: ΚοινωνικοποΙηση και ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ Ελεγχος (ώρες 9)
1.1 Στόχοι της κοινωνικοποίησης και σημασία του κοινωνικού περιβάλλοντος για τον άνθρωπο.
1.2 Ανάπτυξη του κοινωνικού εαυτού - Οι διαφορετικές προσεγγίσεις.
1.3 Φορείς Κοινωνικοποίησης.
1.3.1 Πρωτογενείς φορείς κοινωνικοποίησης (οικογένεια, παρέα συνομηλίκων).
1.3.2 Δευτερογενείς φορείς κοινωνικοποίησης ( σχολείο, θρησκεία, ΜΜΕ, κράτος).
1.4 Κοινωνικός έλεγχος-Μορφές κοινωνικού ελέγχου.
1.5 Η Κοινωνικοποίηση ως δια βίου διαδικασία κοινωνικής μάθησης.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ: ΜΟΡΦΕΣ, ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ (ώρες 9)
2.1 Μορφές, λειτουργίες και κοινωνικο-οικονομικές βάσεις της ελληνικής οικογένειας.
2.1.1 Μορφές οικογένειας στο παρόν και το πρόσφατο παρελθόν.
2.2 Καταμερισμός εργασίας στη σύγχρονη ελληνική οικογένεια.
2.3 Μαθαίνοντας το ρόλο του άνδρα και της γυναίκας: ένα παράδειγμα πρωτογενούς κοινωνικοποίησης.
2.4 Προκλήσεις, προβλήματα, προοπτικές της σύγχρονης ελληνικής οικογένειας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ (ώρες 8)
3.1 Ο ρόλος της εκπαίδευσης
3.1.1 Εκπαιδευτικά συστήματα - Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα
3.2 Η εκπαίδευση ως παράγοντας αναπαραγωγής και αλλαγής της κοινωνίας.
3.2.1 Η εκπαίδευση ως παράγοντας αναπαραγωγής της κοινωνίας
3.2.2 Η εκπαίδευση ως παράγοντας αλλαγής της κοινωνίας.
3.3 Εκπαιδευτικός προσανατολισμός στο πλαίσιο της κοινωνίας της πληροφορίας - Η σχέση γνώσης και πληροφορίας.

5. Θρησκευτικά

ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ (την εβδομάδα): 2 ώρες.

ΤΙΤΛΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ: ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ
ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ: Χρ. Γκότσης, π. Γεώργ. Μεταλληνός, Γεώργ. Φίλιας.

Ψηφιακό Υλικό Μαθήματος

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ:

Για την Α΄ τάξη του Λυκείου προτείνονται ενδεικτικά συγκεκριμένες περικοπές διδακτικών ενοτήτων. Τούτο μπορεί, κατά περίπτωση και ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του σχολείου και της συγκεκριμένης τάξης, να συνοδεύεται από παράλληλη αύξηση των ωρών διδασκαλίας σε ορισμένες διδακτικές ενότητες, ώστε να επιτυγχάνεται μεγαλύτερη εμβάθυνση της ύλης, καθώς και η δυνατότητα πραγματοποίησης (ομαδοσυνεργατικά) συνθετικών εργασιών και σχεδίων εργασίας με τη μέθοδο project.

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ:
1. Η λατρεία στη ζωή των πιστών σήμερα
2. Το νόημα και η εξέλιξη της χριστιανικής λατρείας
3. Ο Χριστός εγκαινιάζει την αληθινή λατρεία
6. «Ποιήσωμεν άνθρωπον…»
7. Η παρουσία του Θεού στην ανθρώπινη ιστορία
8. Χριστούγεννα: η γιορτή της ενανθρώπησης του Θεού
9. Το κήρυγμα και τα θαύματα του Χριστού μέσα από τη λατρεία
10. «Προσκυνούμεν σου τα Πάθη Χριστέ..»
11. Η Ανάσταση του Χριστού
12. «Θανάτου εορτάζομεν νέκρωσιν…»
13. Τι μπορεί να μάθει ο άνθρωπος για το Θεό; Προσέγγιση της γιορτής της Μεταμόρφωσης
14. Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος
15. Συναγμένοι στη Θεία Ευχαριστία: η ουσία της Εκκλησίας
16. Παναγία, η μητέρα του Χριστού
18. Οι άγιες εικόνες: έκφραση της πίστης
19. Η μνήμη των αγίων, αφορμές για ένα σύγχρονο ανθρωπολογικό προβληματισμό
21. Η είσοδος και ένταξη στη Εκκλησία: τα μυστήρια του Βαπτίσματος και του Χρίσματος
22. Ίδρυση και ιστορική εξέλιξη της Θείας Ευχαριστίας
23. Το βαθύτερο νόημα της Θείας Λειτουργίας
24. Το μυστήριο της Μετανοίας
25. Η ευλογία για μια ζωή συζυγίας: το βαθύτερο νόημα του μυστηρίου του Γάμου
26. Πνευματική διακονία: το μυστήριο της Ιεροσύνης
27. Η ενότητα σώματος και ψυχής: το μυστήριο του Ευχελαίου
30. Ο πλούτος της εκκλησιαστικής ποίησης (Υμνογραφία)
31. Προβληματισμοί για τη λειτουργική γλώσσα και μουσική
32. Η θέση των λαϊκών στη σύγχρονη λατρεία, επισημάνσεις και προβληματισμοί
33. Η γυναίκα στη λατρεία
36. Σατανισμός
37. Πνευματισμός-εσωτερισμός-δεισιδαιμονία-Προλήψεις
38. Η Μασονία
40. Τέσσερα παραδείγματα-προκλήσεις
41. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά
44. «Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή…»

Εξεταστέα Ύλη για το σχολ. έτος 2013 - 2014:
1. Η λατρεία στη ζωή των πιστών σήμερα
2. Το νόημα και η εξέλιξη της χριστιανικής λατρείας
3. Ο Χριστός εγκαινιάζει την αληθινή λατρεία
6. «Ποιήσωμεν άνθρωπον…»
7. Η παρουσία του Θεού στην ανθρώπινη ιστορία
8. Χριστούγεννα: η γιορτή της ενανθρώπησης του Θεού
9. Το κήρυγμα και τα θαύματα του Χριστού μέσα από τη λατρεία
10. «Προσκυνούμεν σου τα Πάθη Χριστέ..»
11. Η Ανάσταση του Χριστού
12. «Θανάτου εορτάζομεν νέκρωσιν…»
13. Τι μπορεί να μάθει ο άνθρωπος για το Θεό; Προσέγγιση της γιορτής της Μεταμόρφωσης
14. Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος
15. Συναγμένοι στη Θεία Ευχαριστία: η ουσία της Εκκλησίας
16. Παναγία, η μητέρα του Χριστού
18. Οι άγιες εικόνες: έκφραση της πίστης
19. Η μνήμη των αγίων, αφορμές για ένα σύγχρονο ανθρωπολογικό προβληματισμό
21. Η είσοδος και ένταξη στη Εκκλησία: τα μυστήρια του Βαπτίσματος και του Χρίσματος
22. Ίδρυση και ιστορική εξέλιξη της Θείας Ευχαριστίας
23. Το βαθύτερο νόημα της Θείας Λειτουργίας
24. Το μυστήριο της Μετανοίας
25. Η ευλογία για μια ζωή συζυγίας: το βαθύτερο νόημα του μυστηρίου του Γάμου
26. Πνευματική διακονία: το μυστήριο της Ιεροσύνης
30. Ο πλούτος της εκκλησιαστικής ποίησης (Υμνογραφία)
31. Προβληματισμοί για τη λειτουργική γλώσσα και μουσική
32. Η θέση των λαϊκών στη σύγχρονη λατρεία, επισημάνσεις και προβληματισμοί
33. Η γυναίκα στη λατρεία
37. Πνευματισμός-εσωτερισμός-δεισιδαιμονία-Προλήψεις
38. Η Μασονία
40. Τέσσερα παραδείγματα-προκλήσεις
41. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά

6. Ιστορία

ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ (την εβδομάδα): 2
ΤΙΤΛΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Αντώνης Μαστραπάς.

Ψηφιακό Υλικό Μαθήματος

ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΚΟΠΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ:

Γενικός σκοπός διδασκαλίας της Ιστορίας είναι η ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης και της ιστορικής συνείδησης. Ο κοινά αποδεκτός σκοπός της μελέτης της Ιστορίας, που αφορά τη γνώση του παρελθόντος για την κατανόηση του παρόντος και το σχεδιασμό του μέλλοντος, υφίσταται ως βασική ιδέα για τον προσδιορισμό της ιστορικής συνείδησης και της ιστορικής σκέψης.
Ειδικότερα, η ανάπτυξη ιστορικής σκέψης αφορά την κατανόηση των ιστορικών γεγονότων και τη σύνδεση αιτίων και αποτελεσμάτων, ενώ η καλλιέργεια ιστορικής συνείδησης αφορά την κατανόηση της συμπεριφοράς του ανθρώπου σε συγκεκριμένες καταστάσεις και την εξασφάλιση των προϋποθέσεων για την εκδήλωση υπεύθυνης συμπεριφοράς στο παρόν και το μέλλον. Έτσι με τη διδασκαλία της Ιστορίας ο μαθητής μπορεί να αποκτήσει όχι μόνο την επίγνωση ότι ο σύγχρονος κόσμος αποτελεί συνέχεια του παρελθόντος, αλλά και την επίγνωση ότι ο σύγχρονος ιστορικός ορίζοντας συνδέεται άμεσα με τη ζωή του.
Ο σκοπός της ιστορικής σκέψης και της ιστορικής συνείδησης συνδέεται έτσι με το γενικότερο σκοπό της εκπαίδευσης που αναφέρεται στην προετοιμασία συνειδητών πολιτών.

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ:

Απαραίτητη προϋπόθεση για την κατανόηση του μαθήματος είναι η διδασκαλία της ύλης χωρίς χάσματα και ασυνέχειες. Η αποσπασματικότητα δεν επιτρέπει στους μαθητές να κατανοήσουν τη σχέση που συνδέει μεταξύ τους τα ιστορικά γεγονότα ούτε το πλέγμα των συνθηκών υπό τις οποίες αυτά συντελέστηκαν. Για τον λόγο αυτό πρέπει να καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια για ολοκλήρωση της ύλης μέσα στο διδακτικό έτος. Επειδή όμως σε πολλές περιπτώσεις η συστηματική διδασκαλία όλου του βιβλίου καθίσταται αδύνατη λόγω αντικειμενικών προβλημάτων προτείνεται ως απολύτως αναγκαία η διδασκαλία των κατωτέρω ενοτήτων. Όσον αφορά τις ενότητες που δεν έχουν συμπεριληφθεί στη διδακτέα ύλη, θεωρείται αυτονόητο ότι ο/η εκπαιδευτικός θα μεριμνήσει ώστε, μέσα από μια ευσύνοπτη προσέγγιση των βασικών στοιχείων τους, να διασφαλισθεί η συνέχεια και η συνοχή της ιστορικής αφήγησης.
Επίσης, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη για όλες τις τάξεις ότι οι ιστορικές πηγές που περιέχονται στα σχολικά βιβλία ιστορίας δεν αποτελούν προέκταση της αφήγησης του βιβλίου και επομένως δεν πρέπει να διδάσκονται ως επιπλέον γνωστικά στοιχεία, των οποίων ζητείται κατά τις εξετάσεις η εκμάθηση, αλλά αποτελούν μεθοδολογικά εργαλεία για την άσκηση της κριτικής σκέψης των μαθητών.

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ:

Από βιβλίο ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ (Από τους προϊστορικούς πολιτισμούς της Ανατολής έως την εποχή του Ιουστινιανού)

Ι. ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ
2. Η Αίγυπτος (σελ.20-30)
ΙΙ. ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ (Από τους προϊστορικούς χρόνους έως και το Μ. Αλέξανδρο)
1. Ελληνική προϊστορία
1.2. O Mυκηναϊκός πολιτισμός: (σελ. 65-75)
2. Η αρχαία Ελλάδα (από το 1100 ως το 323 π.Χ.)
2.1. Ομηρική εποχή (1100-750 π.Χ.), (σελ. 76 - αρχή 77), Ο πρώτος ελληνικός αποικισμός (σελ.78-80), Οικονομική, κοινωνική και πολιτική οργάνωση (σελ.80-82), Ο πολιτισμός (σελ.82-83)
2.2. Αρχαϊκή εποχή (750-480 π.Χ), (σελ.84-98)
2.3. Κλασική εποχή (480-323 π.Χ.), (σελ.98-107 και 109-114): το εισαγωγικό τμήμα και η υποενότητα: η συμμαχία της Δήλου- Αθηναϊκή ηγεμονία (σελ.98-100), Η εποχή του Περικλή (σελ.100-102), ο Πελοποννησιακός πόλεμος (431-404 π.Χ.) (σελ.102-103), Η κρίση της πόλης-κράτους (σελ.103-105), Η πανελλήνια ιδέα (σελ.105), Ο Φίλιππος Β΄ και η ένωση των Ελλήνων (σελ.105-107), Το έργο του Μ. Αλεξάνδρου (σελ. 109-111), Ο πολιτισμός (σελ. 111-114)
ΙΙΙ. ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ (σελ.124-151)
ΙV. Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΚΑΙ ΡΩΜΗ
1. Ο Ελληνισμός της Δύσης
1.4. Ο πολιτισμός των Ελλήνων της Δύσης (σελ.161-164)
3. Οι λαοί της ιταλικής χερσονήσου και ο σχηματισμός του Ρωμαϊκού κράτους (8ος - 3ος αι. π.Χ.)
3.1. Η χώρα (σελ.168-169)
3.3 Η ίδρυση της Ρώμης και η οργάνωσή της (σελ.170-172)
3.4. Η συγκρότηση της Ρωμαϊκής πολιτείας-Res publica (σελ. 172-ως αρχή 175)
V. OI MEΓΑΛΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ
1. Η ολοκλήρωση της ρωμαϊκής επέκτασης ( 200-31 π.Χ.)
1.3. Η διοίκηση των κατακτημένων περιοχών (σελ.188-189)
2. Οι συνέπειες των κατακτήσεων
2.2 Οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες (σελ.194-196)
2.4 Οι εμφύλιοι πόλεμοι: το εισαγωγικό τμήμα (σελ.197-198), Πομπήιος και Καίσαρας (σελ. 199-201), Αντώνιος και Οκταβιανός (201-203)
VI. Η ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ (1ος αι. π.Χ. - 3ος αι. μ.Χ.)
1. Η περίοδος της ακμής (27 π.Χ. - 193 μ.Χ.)
1.1 Η εποχή του Αυγούστου (27 π.Χ.-14 μ.Χ.): Η ισχυροποίηση της κεντρικής εξουσίας (σελ.206-208), Το πολίτευμα και οι στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις (σελ. 208-209).
1.2 Οι διάδοχοι του Αυγούστου (14 - 193 μ.Χ.): το εισαγωγικό τμήμα (σελ.211-212), Η διοίκηση και το δίκαιο (σελ.212-214)
VII. H ΥΣΤΕΡΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ (4ος - 6ος αι. μ.Χ.)
1. Η μετεξέλιξη του Ρωμαϊκού κράτους (4ος -5ος αι. μ.Χ.)
1.1. Ο Διοκλητιανός και η αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας (σελ. 234-236)
1.2. Μ. Κωνσταντίνος: Εκχριστιανισμός και ισχυροποίηση της ρωμαϊκής Ανατολής (σελ.236-239)
1.4. Ο εξελληνισμός του Ανατολικού Ρωμαϊκού κράτους (σελ.245-247)
1.5. Η μεγάλη μετανάστευση των λαών. Το τέλος του Δυτικού Ρωμαϊκού κράτους: το εισαγωγικό τμήμα (σελ.247), Το τέλος του Δυτικού Ρωμαϊκού κράτους (σελ.251)
2. Η εποχή του Ιουστινιανού (6ος αι. π.Χ.)
2.2 Η ελληνοχριστιανική οικουμένη (σελ. 256-258).
3. Τα γράμματα και οι τέχνες
3.2. Η καλλιτεχνική ανάπτυξη: το εισαγωγικό τμήμα (σελ.261), Η παλαιοχριστιανική τέχνη (σελ. 262-267).

Δείτε και Ύλη μαθήματος (pdf)

Εξεταστέα Ύλη για το σχολ. έτος 2013 - 2014:
Η εξεταστέα ύλη, με βάση το σχολικό βιβλίο ''Ιστορία του Αρχαίου Κόσμου: Από τους προϊστορικούς πολιτισμούς της Ανατολής έως την εποχή του Ιουστινιανού'', του Α. Μαστραπά, είναι η ακόλουθη:

ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ
2. Η Αίγυπτος (σελ. 20-30)

ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ
1. Ελληνική προϊστορία
1.2. O Mυκηναϊκός πολιτισμός: (σελ. 65-75)
2. Η αρχαία Ελλάδα (από το 1100 ως το 323 π.Χ.)
2.1. Ομηρική εποχή (1100-750 π.Χ.), (σελ. 76 - αρχή 77),
Ο πρώτος ελληνικός αποικισμός (σελ. 78-80),
Οικονομική, κοινωνική και πολιτική οργάνωση (σελ. 80-82),
Ο πολιτισμός (σελ. 82-83)
2.2. Αρχαϊκή εποχή (750-480 π.Χ), (σελ. 84-98)
2.3. Κλασική εποχή (480-323 π.Χ.), (σελ. 98-107 και 109-114):
το εισαγωγικό τμήμα και η υποενότητα: η συμμαχία της Δήλου - Αθηναϊκή ηγεμονία (σελ.98-100),
Η εποχή του Περικλή (σελ.100-102),
ο Πελοποννησιακός πόλεμος (431-404 π.Χ.) (σελ.102-103),
Η κρίση της πόλης-κράτους (σελ.103-105),
Η πανελλήνια ιδέα (σελ.105),
Ο Φίλιππος Β΄ και η ένωση των Ελλήνων (σελ. 105-107),
Το έργο του Μ. Αλεξάνδρου (σελ. 109-111),
Ο πολιτισμός (σελ. 111-114)

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
1.2. Τα χαρακτηριστικά του Ελληνιστικού κόσμου (σελ. 127- αρχή της σελ. 129)
(Διευκρινίζεται ότι οι υποενότητες: Τα βασίλεια της Ανατολής, Τα βασίλεια του Ελλαδικού χώρου, Οι πόλεις -κράτη, Οι συμπολιτείες δεν συμπεριλαμβάνονται στην εξεταστέα ύλη).
2. Ο ελληνιστικός πολιτισμός (σελ. 140-151)

Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΚΑΙ ΡΩΜΗ
3.3 Η ίδρυση της Ρώμης και η οργάνωσή της (σελ.170-172)
3.4. Η συγκρότηση της Ρωμαϊκής πολιτείας-Res publica (σελ. 172-ως αρχή 175)

OI MEΓΑΛΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ
2.2. Οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες (σελ. 194-196)

Η ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ (1ος αι. π.Χ. - 3ος αι. μ.Χ.)
Η περίοδος της ακμής (27 π.Χ. - 193 μ.Χ.)
1.1 Η εποχή του Αυγούστου (27 π.Χ.-14 μ.Χ.): Η ισχυροποίηση της κεντρικής εξουσίας (σελ. 206-208),
Το πολίτευμα και οι στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις (σελ. 208-209).
1.2 Οι διάδοχοι του Αυγούστου (14 - 193 μ.Χ.): το εισαγωγικό τμήμα (σελ. 211-212),
Η διοίκηση και το δίκαιο (σελ. 212-214)

H ΥΣΤΕΡΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ (4ος - 6ος αι. μ.Χ.)
1.1. Ο Διοκλητιανός και η αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας (σελ. 234-236)
1.2. Μ. Κωνσταντίνος: Εκχριστιανισμός και ισχυροποίηση της ρωμαϊκής Ανατολής (σελ. 236-239)
1.4. Ο εξελληνισμός του Ανατολικού Ρωμαϊκού κράτους (σελ. 245-247)
1.5. Το τέλος του Δυτικού Ρωμαϊκού κράτους (σελ. 251)
2. Η εποχή του Ιουστινιανού (6ος αι. μ.Χ.)
2.2 Η ελληνοχριστιανική οικουμένη (σελ. 256-258)

7. Ξένη Γλώσσα

Γενικά για την Ξένη Γλώσσα

Ώρες Διδασκαλίας: 2
Σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών που ίσχυε μέχρι τη χρονιά 2010-11 (δεν υπάρχουν νέες οδηγίες για τον τρόπο διδασκαλίας του μαθήματος), για το μάθημα της Ξένης Γλώσσας της Α' Λυκείου ισχύουν τα εξής:

Σε κάθε σχολείο διδάσκεται μια από τις παρακάτω γλώσσες, ως Ξένη Γλώσσα:

  • Αγγλικά
  • Γαλλικά
  • Γερμανικά
  • Ιταλικά
  • Ισπανικά

Αν και η Αγγλική είναι στις περισσότερες περιπτώσεις η Α΄ Ξένη Γλώσσα, υπάρχουν περιπτώσεις όπου στη θέση της Ξένης Γλώσσας διδάσκονται Γαλλικά ή Γερμανικά.

Δείτε και Οδηγίες διδασκαλίας του μαθήματος (pdf).

Αγγλικά

Σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών που ίσχυε μέχρι τη χρονιά 2010-11 (δεν υπάρχουν νέες οδηγίες για τον τρόπο διδασκαλίας του μαθήματος), για το μάθημα των Αγγλικών της Α' Λυκείου ισχύουν τα εξής:

Α. ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ:
Σκοπός της διδασκαλίας της Αγγλικής στο λύκειο είναι να μπορέσει ο μαθητής να καταλαβαίνει και να παράγει αυθεντικό προφορικό και γραπτό λόγο έτσι ώστε να καλύψει τις βασικές επαγγελματικές και προσωπικές του ανάγκες στον ευρύτερο κοινωνικό χώρο. Πιο συγκεκριμένα, η διδασκαλία στο λύκειο στοχεύει στην εμπέδωση των γνώσεων χρήσης (use) της γλώσσας, που έχουν ήδη αποκτηθεί στο γυμνάσιο, αλλά και στην εκμάθηση νέων πιο σύνθετων λεκτικών πράξεων (speech act). Οι ουσιαστικές διαφορές της διδασκαλίας στο λύκειο από τη διδασκαλία στο γυμνάσιο είναι ότι ο μαθητής του λυκείου πρέπει:
1. Να προετοιμαστεί για την κατανόηση και παραγωγή συνεχούς συνεκτικού λόγου (cohesive discourse at a macro- rather than at a micro- level).
2. Να μπορεί να καταλαβαίνει και να αποδίδει διάφορες αποχρώσεις διάθεσης, τόνου, ύφους, ανάλογα με τις συγκεκριμένες γλωσσικές περιστάσεις και κοινωνικές καταστάσεις.

Β. ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ:
Ο μαθητής του λυκείου πρέπει να ασκηθεί, ώστε σταδιακά να μπορεί να καταλαβαίνει:
1. Αυθεντικά γραπτά κείμενα, όπως είναι άρθρα, συνεντεύξεις και στήλες με ειδήσεις, σχόλια, κριτικές κλπ. σε εφημερίδες και περιοδικά, προσωπικά γράμματα ή πιο επίσημες επιστολές γραμμένες σε τόνο φιλικό, επαγγελματικό κλπ., μπροσούρες ή οδηγίες χρήσης, κατασκευής, λειτουργίας συσκευών, μηχανημάτων κλπ., συνταγές φαρμάκων, προκηρύξεις, διαφημιστικά έντυπα κλπ.
2. Αυθεντικό προφορικό λόγο, όπως είναι μια διαπροσωπική (επίσημη ή ανεπίσημη) συζήτηση μεταξύ δύο ή περισσοτέρων ατόμων για θέματα κοινωνικά, προσωπικά, επαγγελματικά ή μια τηλεφωνική συνδιάλεξη, εξαγγελία μέτρων, ανακοινώσεις, ειδήσεις από μαζικά μέσα ενημέρωσης, ανέκδοτα και τραγούδια, μια σύντομη διάλεξη ή αφήγηση ιστορίας κλπ.
Ο μαθητής πρέπει να ασκηθεί, επίσης, ώστε να μπορεί σταδιακά να παράγει:
1. Αυθεντικό προφορικό λόγο με σκοπό τη συμμετοχή σε μια φιλική ή επαγγελματική συζήτηση ή τηλεφωνική συνδιάλεξη, τη διεξαγωγή μιας επαγγελματικής συνέντευξης κλπ.
2. Αυθεντικό γραπτό λόγο, ώστε να κάνει μια αίτηση ή μια ανακοίνωση, να φτιάξει ένα ενημερωτικό φυλλάδιο ή ένα μικρό άρθρο, να γράψει μια προσωπική ή επίσημη επιστολή σε τόνο φιλικό ή επαγγελματικό, να δώσει γραπτές οδηγίες χρήσης, κατασκευής, λειτουργίας συσκευών, μηχανημάτων κλπ.

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ:
Η διδασκαλία της Αγγλικής γλώσσας στηρίζεται στην κατάκτηση επιπέδων γλωσσομάθειας. Σύμφωνα με αυτό η διδακτέα ύλη δεν μπορεί να οριστεί με κεφάλαια βιβλίων αλλά με το τι οι μαθητές μπορούν να κάνουν με τη γλώσσα για την επίτευξη των επιπέδων γλωσσομάθειας.
Εκείνο που μπορεί να επισημανθεί είναι ότι οι καθηγητές έχουν την ευχέρεια να μην ολοκληρώσουν την ύλη ενός βιβλίου για τη συγκεκριμένη τάξη, να συνεχίσουν ένα βιβλίο το επόμενο σχολικό έτος ή να παραλείπουν έως και δύο ή τρία κεφάλαια, ανά τάξη, ανάλογα με τις ιδιαίτερες συνθήκες της τάξης τους.

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ:
Ο μαθητής της Α΄ Λυκείου πρέπει να μπορεί:
1. Να αναφέρει γεγονότα με σκοπό να πληροφορήσει.
2. Να διηγείται επεισόδια ή ιστορίες εκφράζοντας και την ψυχολογική του στάση απέναντι στα γεγονότα.
3. Να εκφράζει περιέργεια για κάτι, ελπίδα ή προσμονή για ένα ευχάριστο γεγονός.
4. Να εκφράζει σφοδρές του επιθυμίες.
5. Να εκφράζει προθυμία ή απροθυμία να εκτελέσει εντολές.
6. Να δέχεται ή να απορρίπτει προτάσεις άλλων και να αντιπροτείνει.
7. Να δίνει ευχές γενικά και ειδικότερα σε διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις και περιστάσεις.
8. Να δίνει και να δέχεται συλλυπητήρια.
9. Να προσκαλεί, να δέχεται και να απορρίπτει προσκλήσεις δίδοντας κατάλληλες δικαιολογίες.
10. Να προσφέρει κάτι και να δέχεται ή να απορρίπτει προσφορά κάποιου αντικειμένου ή τη βοήθεια κάποιου.
11. Να κάνει και να δέχεται φιλοφρονήσεις.

Γαλλικά

Σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών που ίσχυε μέχρι τη χρονιά 2010-11 (δεν υπάρχουν νέες οδηγίες για τον τρόπο διδασκαλίας του μαθήματος), για το μάθημα των Γαλλικών της Α' Λυκείου ισχύουν τα εξής:

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ:

Το μάθημα προσφέρεται σε μαθητές που διδάχτηκαν την αντίστοιχη Ξένη Γλώσσα στο Γυμνάσιο. Το γεγονός ωστόσο ότι ο μαθητικός πληθυσμός των περισσοτέρων ΓΕΛ της χώρας απαρτίζεται από μαθητές προερχόμενους από διαφορετικά Γυμνάσια συνεπάγεται ότι τα τμήματα είναι αναγκαστικά ανομοιογενή.

Η επιλογή των διδακτικών βιβλίων γίνεται από τον Εγκεκριμένο Κατάλογο Ελευθέρων Βοηθημάτων. Το καθένα από τα βιβλία αυτά συνάδει μεν με το Πρόγραμμα Σπουδών (ΠΣ), που είναι βασικός όρος για την έγκρισή τους, αλλά αποτελεί διαφορετική πρόταση υλοποίησης του ΠΣ, με διαφορετική δομή και δόμηση της ύλης, διαφορετική παρουσίαση των λεκτικών πράξεων, των μορφοσυντακτικών φαινομένων κ.λπ. και ανάλογα με τη σύνθεση του εκάστοτε τμήματος, εφαρμόζεται το ΠΣ του Λυκείου.

Εκ των παραπάνω προκύπτει ότι οι σημαντικές διαφορές οι οποίες, εκ των πραγμάτων, υφίστανται από τμήμα σε τμήμα, υποχρεώνουν τους εκπαιδευτικούς να προσαρμόζουν την ύλη και τη διδασκαλία τους στο επίπεδο γλωσσομάθειας των εκάστοτε μαθητών τους.

Οι εκπαιδευτικοί οφείλουν πρωτίστως να λαμβάνουν υπόψη τους το Πρόγραμμα Σπουδών και να δίνουν την απαιτούμενη προσοχή στον προγραμματισμό της διδασκαλίας εν γένει, αλλά και της κάθε διδακτικής ώρας χωριστά, ώστε να γίνεται «αποτελεσματική» χρήση του διδακτικού χρόνου. Για την επίτευξη αυτού του στόχου οι εκπαιδευτικοί οφείλουν:

α) να αξιοποιούν στον μέγιστο βαθμό τις γνώσεις που απέκτησαν οι μαθητές στην προηγούμενη βαθμίδα ή τάξη,

β) να αποφεύγουν να χρονοτριβούν ασκόπως σε επιμέρους φαινόμενα, ασκήσεις κ.λπ., και ταυτόχρονα

γ) να αποφεύγουν να «βιάζονται» υπερβολικά, πράγμα που θα προκαλούσε κενά στην οικοδόμηση της γλωσσομάθειας, λαμβάνοντας υπόψη ότι το εκάστοτε διδακτικό εγχειρίδιο είναι ένα «εργαλείο» υλοποίησης του Προγράμματος Σπουδών, το οποίο, στο σύνολό του, αλλά και ως προς τους επιμέρους διδακτικούς στόχους, αποτελεί τον βασικό οδηγό, βάσει του οποίου σχεδιάζεται και υλοποιείται το μάθημα.

Σε περίπτωση που παρά τις προσπάθειες αυτές η φετινή διδαχθείσα ύλη υπολείπεται εκείνης που έχει προγραμματίσει ο διδάσκων, η ολοκλήρωσή της μπορεί να επιτευχθεί στο επόμενο σχολικό έτος, αφού ενταχθεί στον προγραμματισμό της ύλης της επόμενης τάξης.

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ:

Ο μαθητής της Α΄, Β΄και Γ΄τάξης του Λυκείου πρέπει να καταλαβαίνει και να παράγει γραπτό και προφορικό λόγο, σύμφωνα με τις ακόλουθες έννοιες:

1. Να αρνείται να επανέλθει σ’ ένα θέμα που θεωρεί λήξαν.

2. Να ζητάει άδεια - συγκατάθεση.

3. Να ζητάει απαλλαγή.

4. Να ζητάει να κάνει κάτι κάποιος άλλος.

5. Να ζητάει κάποιον να κάνει κάτι.

6. Να ζητάει το λόγο.

7. Να απαιτεί την πραγματοποίηση για κάτι.

8. Να εκφράζει τη θέληση να κάνει κάποιος άλλος κάτι.

9. Να συνιστά.

10. Να αποτρέπει.

11. Να προσκαλεί.

12. Να παροτρύνει.

13. Να παρουσιάζει κάτι σαν αδύνατο.

14. Να απαριθμεί.

15. Να δίνει πληροφορίες για κάποιο γεγονός.

16. Να προτείνει.

17. Να εκφράζει απέχθεια.

18. Να παραγγέλλει - διατάζει.

19. Να δίνει υπόσχεση.

20. Να διαμαρτύρεται - αποδοκιμάζει.

21. Να συγχαίρει.

22. Να αυτοκατηγορείται.

23. Να ζητάει εχεμύθεια.

24. Να ζητάει επιδοκιμασία.

25. Να παρουσιάζει κάτι σαν αληθινό - σαν αναγκαίο - σαν βέβαιο - σαν απίθανο.

26. Να εξουσιοδοτεί - να επιτρέπει.

27. Να προειδοποιεί.

28. Να απειλεί - φοβερίζει.

29. Να υποχρεώνεται να δεχτεί παρά τη θέλησή του μία κατάσταση.

30. Να ζητάει τη γνώμη κάποιου.

31. Να εκτιμά - αξιολογεί.

32. Να επισημαίνει - υπογραμμίζει.

33. Να εκφράζει επιφυλάξεις.

34. Να αποπέμπει, διώχνει.

35. Να ζητάει εξηγήσεις.

36. Να προβλέπει.

37. Να εκφράζει λύπη.

38. Να συγκρίνει.

39. Να εκφράζει άγνοια.

40. Να σιγουρεύεται για κάτι.

41. Να καθησυχάζει.

42. Να κάνει κρίσεις.

43. Να παρουσιάζει κάτι σαν ενδεχόμενο - σαν προφανές - σαν πιθανό.

44. Να ζητάει προτάσεις.

45. Να εκφράζει ευχή - ελπίδα.

46. Να ζητάει συγνώμη.

Γερμανικά

Σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών που ίσχυε μέχρι τη χρονιά 2010-11 (δεν υπάρχουν νέες οδηγίες για τον τρόπο διδασκαλίας του μαθήματος), για το μάθημα των Γερμανικών της Α' Λυκείου ισχύουν τα εξής:

 

Ο σκοπός και η διδακτέα ύλη του μαθήματος της Γερμανικής Γλώσσας στις Α΄, Β΄ και Γ΄ τάξεις Λυκείου ορίζονται ως εξής:

 

ΓΕΝΙΚΟΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ:

 

Διακρίνονται δύο διδακτικοί στόχοι:

 

1.  Διδακτικοί στόχοι που ισχύουν για όλα τα μαθήματα και οι οποίοι ονομάζονται γενικοί διδακτικοί στόχοι.

2.  Διδακτικοί στόχοι που ισχύουν αποκλειστικά για το μάθημα των γερμανικών και οι οποίοι ονομάζονται ειδικοί διδακτικοί στόχοι.

 

Ένας σημαντικός γενικός στόχος της σχολικής εκπαίδευσης είναι να συντελέσει στην ανάπτυξη της γενικής επικοινωνιακής ικανότητας του μαθητή, δηλαδή της ικανότητας να ανταποκρίνεται σωστά σε καταστάσεις επικοινωνίας. Πρέπει ακόμα οι μαθητές να ευαισθητοποιηθούν σε επικοινωνιακούς τρόπους συμπεριφοράς και να αποκτήσουν αντίληψη για τις συνθήκες της επικοινωνιακής πράξης.

 

Συνυφασμένος με το γενικό στόχο “επικοινωνιακή ικανότητα” είναι και ένας άλλος γενικός στόχος, δηλαδή η ικανότητα του μαθητή για συνεργασία, η ετοιμότητα και η ικανότητα να αποδέχεται τους άλλους, να σέβεται τη γνώμη τους και να επιδιώκει τη συναίνεση στην από κοινού αντιμετώπιση των δυσκολιών και στη λύση των προβλημάτων. Απαραίτητη προϋπόθεση για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός είναι να στηρίζεται η διδασκαλία στη συνεργασία μαθητή - δασκάλου.

 

Σ’ έναν κόσμο όπου οι γνώσεις αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς και ξεπερνιόνται γρήγορα, ο παραδοσιακός τρόπος μετάδοσης γνώσεων είναι μόνο ένας στόχος της σχολικής εκπαίδευσης. Παράλληλα, είναι σημαντικό να αποκτήσουν οι μαθητές ικανότητες και δεξιότητες για παραπέρα αυτοδύναμη μάθηση. Το μάθημα της γερμανικής γλώσσας, όπως και τα άλλα μαθήματα, εξοικειώνει το μαθητή με τις μεθόδους εργασίας που πρέπει να ακολουθεί και τον βοηθάει να αναπτύσσει στρατηγικές μάθησης και τρόπους λύσης προβλημάτων. Μ’ αυτόν τον τρόπο η διδασκαλία της γερμανικής γλώσσας συμβάλλει στο να αποκτούν οι μαθητές ικανότητες που τις χρησιμοποιούν και στα άλλα μαθήματα και τους δίνει τη δυνατότητα να τις αξιοποιούν με αυτενέργεια και εκτός σχολείου, π.χ. στις σπουδές τους και αργότερα στο επάγγελμά τους.

 

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ:

 

Το μάθημα προσφέρεται σε μαθητές που διδάχτηκαν την αντίστοιχη Ξένη Γλώσσα στο Γυμνάσιο. Το γεγονός ωστόσο ότι ο μαθητικός πληθυσμός των περισσοτέρων ΓΕΛ της χώρας απαρτίζεται από μαθητές προερχόμενους από διαφορετικά Γυμνάσια συνεπάγεται ότι τα τμήματα είναι αναγκαστικά ανομοιογενή.

Η επιλογή των διδακτικών βιβλίων γίνεται από τον Εγκεκριμένο Κατάλογο Ελευθέρων Βοηθημάτων. Το καθένα από τα βιβλία αυτά συνάδει μεν με το Πρόγραμμα Σπουδών (ΠΣ), που είναι βασικός όρος για την έγκρισή τους, αλλά αποτελεί διαφορετική πρόταση υλοποίησης του ΠΣ, με διαφορετική δομή και δόμηση της ύλης, διαφορετική παρουσίαση των λεκτικών πράξεων, των μορφοσυντακτικών φαινομένων κ.λπ. και ανάλογα με τη σύνθεση του εκάστοτε τμήματος, εφαρμόζεται το ΠΣ του Λυκείου.

Εκ των παραπάνω προκύπτει ότι οι σημαντικές διαφορές οι οποίες, εκ των πραγμάτων, υφίστανται από τμήμα σε τμήμα, υποχρεώνουν τους εκπαιδευτικούς να προσαρμόζουν την ύλη και τη διδασκαλία τους στο επίπεδο γλωσσομάθειας των εκάστοτε μαθητών τους.

 

Οι εκπαιδευτικοί οφείλουν πρωτίστως να λαμβάνουν υπόψη τους το Πρόγραμμα Σπουδών και να δίνουν την απαιτούμενη προσοχή στον προγραμματισμό της διδασκαλίας εν γένει, αλλά και της κάθε διδακτικής ώρας χωριστά, ώστε να γίνεται «αποτελεσματική» χρήση του διδακτικού χρόνου. Για την επίτευξη αυτού του στόχου οι εκπαιδευτικοί οφείλουν:

 

α)  να αξιοποιούν στον μέγιστο βαθμό τις γνώσεις που απέκτησαν οι μαθητές στην προηγούμενη βαθμίδα ή τάξη,

β)  να αποφεύγουν να χρονοτριβούν ασκόπως σε επιμέρους φαινόμενα, ασκήσεις κ.λπ., και ταυτόχρονα

γ)  να αποφεύγουν να «βιάζονται» υπερβολικά, πράγμα που θα προκαλούσε κενά στην οικοδόμηση της γλωσσομάθειας, λαμβάνοντας υπόψη ότι το εκάστοτε διδακτικό εγχειρίδιο είναι ένα «εργαλείο» υλοποίησης του Προγράμματος Σπουδών, το οποίο, στο σύνολό του, αλλά και ως προς τους επιμέρους διδακτικούς στόχους, αποτελεί τον βασικό οδηγό, βάσει του οποίου σχεδιάζεται και υλοποιείται το μάθημα.

 

Σε περίπτωση που παρά τις προσπάθειες αυτές η φετινή διδαχθείσα ύλη υπολείπεται εκείνης που έχει προγραμματίσει ο διδάσκων, η ολοκλήρωσή της μπορεί να επιτευχθεί στο επόμενο σχολικό έτος, αφού ενταχθεί στον προγραμματισμό της ύλης της επόμενης τάξης.

 

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ:

 

Ο μαθητής στις Α΄, Β΄και Γ΄τάξεις του Λυκείου θα πρέπει να είναι σε θέση:

 

1.  Να αρχίζει, να παρεμβαίνει και να τελειώνει συνομιλίες.

2.  Να διακόπτει τον ομιλούντα για να ζητήσει το λόγο.

3.  Να ζητάει διευκρινίσεις ή επανάληψη των προλεχθέντων.

4.  Να δηλώνει γνώση ή άγνοια για κάτι.

5.  Να μεταδίδει και να κατανοεί πληροφορίες.

6.  Να δηλώνει ταυτότητα και ιδιοκτησία.

7.  Να περιγράφει ενέργειες, πρόσωπα και αντικείμενα.

8.  Να αιτιολογεί, να εξηγεί και να πληροφορεί για πρωτοβουλίες ή αποφάσεις του.

9.  Να αναμεταδίδει απόψεις τρίτων ή δικές του.

10.  Να υπόσχεται ή να προσφέρεται να κάνει κάτι.

11.  Να παίρνει θέση - να συμφωνεί ή να διαφωνεί.

12.  Να εκφράζει θετική ή αρνητική κρίση για κάτι.

13.  Να εγκρίνει ή να απορρίπτει.

14.  Να εκφράζει πειθώ, δυσπιστία, εικασία ή σπουδαιότητα.

15.  Να προσκαλεί, να αποδέχεται ή να απορρίπτει πρόσκληση.

 

Επιπλέον, ο μαθητής θα πρέπει να μπορεί:

 

1.  Να διατυπώνει συναισθήματα και διαθέσεις.

2.  Να διατυπώνει προθέσεις, παρακλήσεις, εντολές, απαγορεύσεις, επιθυμίες και υποθέσεις.

3.  Να κατατάσσει χρονικά ενέργειες και γεγονότα.

4.  Να κάνει χωροταξική διάταξη.

5.  Να διατυπώνει τροπικότητα (ικανότητα, δυνατότητα, αναγκαιότητα).

6.  Να διατυπώνει προτροπή για ομιλία ή δράση.

 

Η παραγωγή των λεκτικών πράξεων σε συνεκτικό λόγο πραγματοποιείται με όλα τα μορφολογικά και συντακτικά στοιχεία της γλώσσας ανάλογα με το πεδίο επικοινωνίας (ρήματα, επίθετα, ουσιαστικά, άρθρα κτλ.).

9. Φυσική Αγωγή

ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ (την εβδομάδα): 2

 

Σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών που ίσχυε μέχρι τη χρονιά 2010-11 (δεν υπάρχουν νέες οδηγίες για τον τρόπο διδασκαλίας του μαθήματος), για το μάθημα της Φυσικής Αγωγής ισχύουν τα εξής:

Η Φυσική Αγωγή στο Γενικό Λύκειο αποσκοπεί, με τις γυμναστικές, αθλητικές και άλλες κινητικές δραστηριότητες, να αναπτύξει ισόρροπα και αρμονικά τις σωματικές, ψυχικές και πνευματικές δυνάμεις των μαθητών και να τους καταστήσει ικανούς να ενταχθούν αρμονικά και ωφέλιμα στο κοινωνικό σύνολο.

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ - ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ:

 

Τα αθλήματα και οι κινητικές δραστηριότητες, που μπορούν να επιλέξουν οι μαθητές σε κάθε τάξη και τρίμηνο - εφόσον υπάρχουν οι προϋποθέσεις χώρου, εγκαταστάσεων, οργάνων κτλ. και που αποτελούν τη διδακτέα ύλη των Α΄, Β΄και Γ΄τάξεων του Γενικού Λυκείου, είναι τα παρακάτω:

1.  Βόλεϊ, μπάσκετ, ποδόσφαιρο, χάντμπολ, Στίβος, γυμναστική, ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί: τα αθλήματα αυτά και οι χοροί διδάσκονται στο Γυμνάσιο και αναμένεται ότι οι μαθητές του Γενικού Λυκείου είναι μυημένοι σ’ αυτά.

2.  Άλλα αθλήματα: είναι δυνατόν να περιληφθούν στον ετήσιο προγραμματισμό και άλλα αθλήματα και κινητικές δραστηριότητες, π.χ. άρση βαρών, επιτραπέζια αντισφαίριση, αερόμπικ, κ.ά., εφόσον τηρούνται οι προϋποθέσεις που αναφέρονται παραπάνω (υλοποίηση στόχων).

 

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ:

 

Οι μαθητές του Γενικού Λυκείου σύμφωνα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα επιλέγουν μια κινητική - αθλητική δραστηριότητα με την οποία μπορούν να ασχολούνται ένα τρίμηνο ή και ολόκληρο το σχολικό έτος. Οι μαθητές θα εξετάζονται σε αυτή τη δραστηριότητα. Στην εξέταση βασικό κριτήριο θα αποτελεί η ευχέρεια και η επιδεξιότητα με την οποία εκτελείται η δραστηριότητα και όχι το αποτέλεσμα. Τα θέματα στα οποία θα εξετάζονται οι μαθητές πρέπει να τους ανακοινώνονται από την αρχή μέχρι τα μέσα του τριμήνου, για να μην υπάρχουν αιφνιδιασμοί.

 

ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ:

 

Η βαθμολογία διαμορφώνεται κατά 50% από την κινητική - αθλητική δραστηριότητα που διάλεξαν οι μαθητές και κατά 50% από άλλα στοιχεία (παρουσίες, προσπάθεια, ενδιαφέρον κ.ά.).

Οι μαθητές οι οποίοι έχουν εξαιρετικές επιδόσεις, π.χ. ανήκουν σε ομάδες υψηλών κατηγοριών (προεθνικές - εθνικές), θα πρέπει να τυγχάνουν ιδιαίτερης βαθμολογικής μεταχείρισης, γιατί η συμμετοχή και η πολύωρη απασχόλησή τους σ΄ αυτές τις ομάδες δείχνει το ενδιαφέρον και την αγάπη που έχουν για την άσκηση, γεγονός που αποτελεί και την τελική επιδίωξη του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής.

Το μάθημα δεν εξετάζεται γραπτώς.

 

Δείτε αναλυτικά τις Οδηγίες διδασκαλίας του μαθήματος (pdf)

10. Eρευνητική εργασία (project)

 Ψηφιακό Υλικό Μαθήματος

 

Η ερευνητική εργασία (συνθετική εργασία ή project) αποτελεί διακριτή ενότητα του προγράμματος σπουδών. Είναι υποχρεωτικό μάθημα για όλους τους μαθητές, διδάσκεται 2 ώρες την εβδομάδα και ο μαθητής μπορεί να επιλέξει θέμα ανάμεσα σε έναν ευρύ κύκλο θεμάτων που θα του δοθούν, με βάση τις ιδιαίτερες προτιμήσεις και κλίσεις τους.

Το μάθημα αξιολογείται αυτόνομα και ο βαθμός του προσμετράται ισότιμα με τους βαθμούς των υπολοίπων μαθημάτων. Η αξιολόγηση συνεκτιμά τόσο τη διαδικασία όσο και το αποτέλεσμα της εργασίας των μαθητών. Από το Υπουργείο Παιδείας έχουν δοθεί οι παρακάτω οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος:

 

1. Συμμετοχή των ειδικοτήτων στην εποπτεία και την καθοδήγηση των Ερευνητικών Εργασιών

 

Οι Ερευνητικές Εργασίες (Ερ.Ερ.) αποτελούν διακριτή ενότητα του Προγράμματος Σπουδών. Για τη συμμετοχή των ειδικοτήτων στην εποπτεία και καθοδήγηση των ερευνητικών θεμάτων ισχύουν τα εξής:

 

α. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να αναλάβουν την εποπτεία και καθοδήγηση μέχρι δύο ερευνητικών θεμάτων ανά τετράμηνο, με εξαίρεση για το σχ. έτος 2013-2014 τις ειδικότητες ΠΕ02, ΠΕ03 και ΠΕ04. Οι εκπαιδευτικοί που είχαν ως πρώτη ανάθεση το μάθημα της Τεχνολογίας της Α' τάξης του Γενικού Λυκείου (Υ.Α. 118842/Γ2/17-09-2008, ΦΕΚ 1984 Β') μπορούν να αναλάβουν μέχρι τέσσερις Ερευνητικές Εργασίες.

 

β. Όπου κρίνεται εφικτό και αναγκαίο από το σύλλογο διδασκόντων και με την έγκριση της Διεύθυνσης Δ.Ε. ένας εκ των καθηγητών της πληροφορικής μπορεί, αντί για την εποπτεία και την καθοδήγηση συγκεκριμένων ερευνητικών θεμάτων, να αναλάβουν στο πλαίσιο δύο δίωρων την εβδομάδα να στηρίζουν εκ περιτροπής τις ομάδες των διαφορετικών ερευνητικών θεμάτων στην αξιοποίηση των ΤΠΕ για την αναζήτηση και επεξεργασία δεδομένων και την παρουσίαση των συμπερασμάτων.

 

Τα παραπάνω ανώτατα όρια των ερευνητικών εργασιών ισχύουν και όταν ακόμη ο εκπαιδευτικός εργάζεται σε περισσότερες σχολικές μονάδες και πάντα με την προϋπόθεση ότι τα ερευνητικά θέματα που θα αναλάβουν θα εμπίπτουν στην ειδικότητά τους.

 

Για τους εκπαιδευτικούς που αναλαμβάνουν για πρώτη φορά, προς συμπλήρωση ωραρίου, την εποπτεία και καθοδήγηση Ερευνητικών Εργασιών χωρίς προηγούμενη εμπειρία ή/και επιμόρφωση στις ερευνητικές εργασίες, οι Διευθυντές των Λυκείων σε συνεργασία με τον Σχολικό Σύμβουλο Παιδαγωγικής Ευθύνης οργανώνουν ενδοσχολικές επιμορφώσεις με τη συμμετοχή πιστοποιημένων από τον ΟΕΠΕΚ επιμορφωτών ή άλλων έμπειρων εκπαιδευτών στο πλαίσιο του προγραμματισμού και της αυτο-αξιολόγησης της σχολικής μονάδας. Στο ίδιο πλαίσιο οι Διευθυντές των Λυκείων σε συνεργασία με του εκπαιδευτικούς της Πληροφορικής και την καθοδήγηση των Σχολικών Συμβούλων Πληροφορικής αναζητούν ασφαλείς και ελεγχόμενους τρόπους ενσύρματης ή ασύρματης διασύνδεσης με το διαδίκτυο.

 

2. Αρμοδιότητες Σχολικών Συμβούλων Παιδαγωγικής Ευθύνης

 

Στην ορθή και αποτελεσματική εφαρμογή των Ερευνητικών Εργασιών στα ημερήσια και εσπερινά ΓΕΛ συνδράμουν οι Σχολικοί Σύμβουλοι Παιδαγωγικής Ευθύνης στο πλαίσιο των γενικότερων καθηκόντων τους με τη συντονιστική ευθύνη του Προϊσταμένου Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Δ.Ε. Αναλυτικότερα:

 

α. Ενημερώνουν εγκαίρως τους Διευθυντές και Υποδιευθυντές Λυκείων για τις γενικές αρχές και τις διδακτικές πρακτικές της καινοτομίας των Ερευνητικών Εργασιών και συζητούν μαζί τους τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης των προβλημάτων που συνήθως εμφανίζονται. Οι τρόποι πρόληψης και αντιμετώπισης τέτοιων προβλημάτων μπορούν κάλλιστα να ενταχθούν και στους προγραμματισμούς που γίνονται στο πλαίσιο της αυτο-αξιολόγησης της σχολικής μονάδας.

 

β. Παρέχουν κατά περίπτωση την αναγκαία στήριξη τόσο κατά τη διαμόρφωση των θεμάτων και ερευνητικών ερωτημάτων που θα υποβληθούν προς έγκριση από τους εκπαιδευτικούς στον Σύλλογο Διδασκόντων όσο και κατά τη διεξαγωγή, εποπτεία της ερευνητικής διαδικασίας και τη σύνθεση της γραπτής ερευνητικής έκθεσης.

 

γ. Συντάσσουν στο τέλος του τετραμήνου και αποστέλλουν στον Προϊστάμενο Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Δ.Ε. έκθεση για τα θέματα, τις ειδικότητες που ενεπλάκησαν και τον τόπο της ψηφιακής ανάρτησης και ανατροφοδοτούν εκπαιδευτικούς και σχολικές μονάδες αναφορικά με το είδος των θεμάτων, τις διαδικασίες συλλογής και επεξεργασίας των δεδομένων και τη βαθμολογία και, κυρίως, για τα προβλήματα που χρήζουν άμεσης επιμόρφωσης. Υπενθυμίζεται ότι κάθε ερευνητική εργασία, μετά τη βαθμολόγησή της στο τέλος του τετραμήνου, πρέπει να αναρτηθεί στο διαδίκτυο, για να έχει πρόσβαση σε αυτή η εκπαιδευτική κοινότητα. Ο Προϊστάμενος Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης συνθέτει και κωδικοποιεί τις εκθέσεις των Σχολικών Σύμβουλων και τους συγκαλεί σε σύσκεψη για την αναζήτηση τρόπων πρόληψης και αντιμετώπισης των προβλημάτων, αλλά και εμπλουτισμού της καινοτομίας των Ερευνητικών Εργασιών με νέες κατευθύνσεις.

 

δ. Αξιοποιούν, κατά την κρίση τους και σύμφωνα με τις διαπιστούμενες στην έκθεση υπάρχουσες ανάγκες για ενδοσχολικές επιμορφώσεις, τους πιστοποιημένους από τον ΟΕΠΕΚ επιμορφωτές για τις Ερευνητικές Εργασίες.

 

ε. Παρακολουθούν το ζήτημα των υψηλών βαθμολογιών που συχνά δίνονται στις Ερευνητικές Εργασίες, χωρίς πολλές από αυτές να αντιστοιχούν ούτε ποιοτικά ούτε ποσοτικά με τα προβλεπόμενα στο ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ για την αξιολόγηση των Ερευνητικών Εργασιών και συνεργάζονται με τους εποπτεύοντες εκπαιδευτικούς, διότι το φαινόμενο της πληθωριστικής βαθμολόγησης έχει αρνητικές επιπτώσεις τόσο στις ίδιες τις Ερευνητικές Εργασίες όσο και στη γενικότερη λειτουργία του βαθμολογικού συστήματος.

 

3. Πρόταση και Έγκριση Ερευνητικών Θεμάτων

 

Με την έναρξη του σχολικού έτους οι εκπαιδευτικοί ετοιμάζουν και καταθέτουν ατομικές με βάση τον πίνακα που παρατίθεται στο τέλος της παρούσης προτάσεις θεμάτων για τις Ερευνητικές Εργασίες για την Α' και τη Β' τάξη Γενικού Λυκείου και Α' και Β' τάξη Εσπερινού Γενικού Λυκείου που αναφέρονται σε κάποιον ή κάποιους από τους επόμενους κύκλους:

 

α) «Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες»,

β) «Τέχνη και Πολιτισμός»,

γ) «Τεχνολογία και Ανάπτυξη» και

δ) «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη».

 

Επισημαίνεται ότι τα προτεινόμενα θέματα θα πρέπει να ανταποκρίνονται κατά το δυνατόν περισσότερο στα ενδιαφέροντα των μαθητών και να τους εμπλέκουν σε διαδικασίες διερεύνησης, αξιοποιώντας το περιεχόμενο, τα εννοιολογικά σχήματα και τις μεθοδολογικές προσεγγίσεις των διδασκόμενων μαθημάτων, ώστε να γίνεται ευκολότερα από τους μαθητές η συσχέτιση πραγματικών καταστάσεων που βιώνουν με ενότητες των μαθημάτων που διδάσκονται. Στις πρώτες συνεδριάσεις του ο Σύλλογος Διδασκόντων συζητά, τροποποιεί και εγκρίνει τον αναγκαίο αριθμό θεμάτων μέσα από τις προτάσεις που κρίνει ως περισσότερο επεξεργασμένες και ενδιαφέρουσες, επιδιώκοντας, μεταξύ άλλων, τη θεματική ποικιλία.

 

Πριν την έναρξη του δευτέρου τετραμήνου προτείνονται και εγκρίνονται εκ νέου διαφορετικά θέματα, κρατώντας ωστόσο πάντοτε την ίδια διαδικασία κατανομής, ώστε κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους στο Λύκειο οι μαθητές να έχουν την ευκαιρία να εμπλακούν σε όσο το δυνατόν περισσότερα διαφορετικής φύσης και στόχευσης θέματα. Σε περίπτωση κατά την οποία οι εποπτεύοντες εκπαιδευτικοί διαπιστώσουν ότι κατά τη διερεύνηση κάποιου θέματος του πρώτου τετραμήνου αναδείχθηκαν νέα ερευνητικά ερωτήματα, αφού οι ομάδες ολοκληρώσουν και παραδώσουν την εργασία του πρώτου τετραμήνου, είναι εφικτό μετά από έγκριση του Σχολικού Συμβούλου Παιδαγωγικής Ευθύνης το θέμα να επεκταθεί και στο δεύτερο τετράμηνο, για να διερευνηθούν και τα νέα ερωτήματα που θα αποτελέσουν τη θεματική της εργασίας των τετραμελών ομάδων του δευτέρου τετραμήνου.

 

Σε περίπτωση μικρών Λυκείων ή ύπαρξης σε μια σχολική μονάδα Λυκειακών τάξεων με λίγους μαθητές (λιγότερους από 16) προσφέρονται ως επιλογές δύο μόνο θέματα και υλοποιείται μόνο ένα, αυτό που πλειοψηφεί με βάση τις προτιμήσεις των μαθητών.

 

4. Ορισμός Συντονιστή των Ερευνητικών Εργασιών

 

Στην ίδια συνεδρία ο Σύλλογος Διδασκόντων ορίζει τον Υποδιευθυντή ή άλλον έμπειρο εκπαιδευτικό της Πληροφορικής ή άλλης ειδικότητας ως Συντονιστή των πραγματοποιούμενων Ερευνητικών Εργασιών, με κύριο ρόλο τον προγραμματισμό χρήσης χώρων, τον κατάλληλο προγραμματισμό για τη βέλτιστη αξιοποίηση των εργαστηρίων πληροφορικής και λοιπών πόρων που διαθέτει η σχολική μονάδα προς διευκόλυνση των ερευνητικών ομάδων. Ο συντονιστής απαλλάσσεται από την υποχρέωση ανάληψης άλλων εξωδιδακτικών καθηκόντων. Για τις πιθανές εκτός σχολείου επισκέψεις των ερευνητικών μαθητικών ομάδων, κατά τις ώρες λειτουργίας του σχολείου, ισχύουν οι σχετικές με τις υπόλοιπες επισκέψεις προϋποθέσεις.

 

5. Επιλογή Θέματος από τους Μαθητές

 

Οι μαθητές, αφού ενημερωθούν για τα προτεινόμενα θέματα, με όποιο τρόπο ο Σύλλογος Διδασκόντων κρίνει προσφορότερο, δηλώνουν το θέμα της πρώτης και της δεύτερης προτίμησής τους. Καλό είναι να ενθαρρυνθούν οι μαθητές να δηλώσουν θέματα από το σύνολο των προτεινόμενων ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους, ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα υπερσυγκέντρωσης σε ορισμένα μόνο θέματα. Ο συντονιστής που έχει ορισθεί από τον Σύλλογο Διδασκόντων (βλέπε παραπάνω) φροντίζει, ώστε οι μαθητές των διαφορετικών αλφαβητικών τμημάτων να ενταχθούν στο τμήμα με το ερευνητικό θέμα της πρώτης τους επιλογής ή το πολύ στο τμήμα της δεύτερης επιλογής τους.

 

Ενδεικτικά κατά την εφαρμογή των δίωρων ζωνών, μπορεί να ακολουθηθεί η εξής διαδικασία: Εάν κάποια εργασία συγκεντρώσει την πρώτη προτίμηση περισσοτέρων από 20 μαθητών, τότε οι πλεονάζοντες προσδιορίζονται με κλήρωση και ανακατανέμονται σε εργασία της δεύτερης προτίμησής τους. Αυτοί οι μαθητές το δεύτερο τετράμηνο έχουν προτεραιότητα στην επιλογή της εργασίας με την οποία θέλουν να ασχοληθούν. Εάν κάποιο θέμα συγκεντρώσει το ενδιαφέρον (ως πρώτη επιλογή) αρκετών μαθητών ώστε να δημιουργηθούν δυο τμήματα (δηλαδή 32 μαθητές), για το συγκεκριμένο θέμα επιλέγονται 20 μαθητές με τη διαδικασία της κλήρωσης και οι υπόλοιποι αντιμετωπίζονται ως πλεονάζοντες που πρέπει να ανακατανεμηθούν στα θέματα της δεύτερης επιλογής τους.

 

Τέλος, εάν ορισμένοι μαθητές επιλέξουν θέματα τα οποία δεν θα καταστεί δυνατό να πραγματοποιηθούν λόγω του ορίου του ελάχιστου αριθμού μαθητών (16 μαθητές ανά εργασία), καλούνται να επιλέξουν μεταξύ των θεμάτων στα οποία δεν έχει καλυφθεί ο μέγιστος αριθμός θέσεων. Και σε αυτή την περίπτωση οι εν λόγω μαθητές έχουν προτεραιότητα (και μάλιστα μεγαλύτερη από ότι η προηγούμενη κατηγορία) στην επιλογή θέματος κατά το δεύτερο τετράμηνο. Ωστόσο, ο συντονιστής μπορεί να επιλέξει εναλλακτικά σενάρια κατανομής που να ικανοποιούν την αρχή που προ-αναφέρθηκε, δηλαδή η συντριπτική πλειονότητα των μαθητών να τοποθετηθεί σε θέμα της πρώτης ή της δεύτερης επιλογής της.

 

Η διαδικασία κατανομής των μαθητών στις ερευνητικές εργασίες θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το αργότερο μέχρι το τέλος της δεύτερης εβδομάδας από την έναρξη του διδακτικού έτους και μέχρι το τέλος της πρώτης εβδομάδος του δευτέρου τετραμήνου.

 

6. Καθιέρωση Ζώνης Ερευνητικών Εργασιών στο Ωρολόγιο Πρόγραμμα

 

Προτείνεται οι Ερευνητικές Εργασίες να υλοποιούνται σε ζώνη (ίδια μέρα ίδιο δίωρο), ώστε να παρέχεται η δυνατότητα στους μαθητές των τμημάτων μιας τάξης να επιλέγουν ερευνητικό θέμα ασχέτως σε ποιο αλφαβητικό τμήμα ανήκουν.

 

Έτσι, δημιουργούνται λειτουργικά τμήματα κοινού ενδιαφέροντος με μαθητές που προέρχονται από διαφορετικά αλφαβητικά τμήματα, που δεν θα ξεπερνούν τους 20 μαθητές, αλλά και δεν θα έχουν λιγότερους από 16 μαθητές, οι οποίοι θα σχηματίσουν τετραμελείς ή το πολύ πενταμελείς ομάδες στο πλαίσιο των οποίων θα διερευνήσουν το θέμα τους. Έτσι, εάν για παράδειγμα ένα Λύκειο έχει 65 μαθητές στην Α' Λυκείου, μπορεί να προτείνει έως τέσσερα το πολύ θέματα (ένα από κάθε θεματικό κύκλο). Αντίθετα, σε περίπτωση που ο αριθμός των προτεινόμενων θεμάτων δεν επαρκεί, συμπληρώνεται με ανάθεση σε εκπαιδευτικό ή εκπαιδευτικούς οι οποίοι αναλαμβάνουν να διαμορφώσουν σχετική πρόταση.

 

Σε περίπτωση που η εφαρμογή των ζωνών είναι αδύνατη για πρακτικούς λόγους (π.χ. έλλειψη αιθουσών), μετά την έγκριση του Σχολικού Συμβούλου Παιδαγωγικής Ευθύνης, επιτρέπεται η υλοποίηση των Ερευνητικών Εργασιών στο πλαίσιο των αλφαβητικών τμημάτων, οπότε ο αριθμός των μαθητών της ερευνητικής ομάδας είναι ο αριθμός των μαθητών του τμήματος.

 

7. Δημόσια παρουσίαση Ερευνητικών Εργασιών και του Συνοδευτικού Τεχνήματος από Μαθητικές Ομάδες

 

Όταν ολοκληρωθούν οι Ερευνητικές Εργασίες, στο τέλος του τετραμήνου οι τετραμελείς μαθητικές ομάδες τις παρουσιάζουν μαζί και με το συνοδευτικό τέχνημα σε ειδική εκδήλωση που οργανώνεται από το σχολείο στη σχολική κοινότητα με τη συμμετοχή εξωτερικών προσκεκλημένων (π.χ. ειδικούς επιστήμονες, φορείς της τοπικής κοινωνίας, κ.λπ.), όπου τούτο κρίνεται σκόπιμο από τον Σύλλογο Διδασκόντων. Μετά την παρουσίαση του τρόπου εργασίας τους, των αποτελεσμάτων της και του τεχνήματος, είναι δυνατόν να υποβληθούν στα μέλη της ομάδας ερωτήσεις από μαθητές, εκπαιδευτικούς και επισκέπτες.

 

Κατά την ημέρα παρουσίασης των Ερευνητικών Εργασιών μπορεί να γίνει και σχετική έκθεση στο σχολείο στο πλαίσιο των αρχών της αυτο-αξιολόγησης της σχολικής μονάδας για την προβολή στην τοπική κοινότητα του έργου των μαθητών και του σχολείου.

 

8. Αξιολόγηση Ερευνητικών Εργασιών.

 

Μετά και την παρουσίαση, οι τετραμελείς μαθητικές ομάδες κάθε ερευνητικού θέματος υποβάλλουν προς αξιολόγηση τον ομαδικό φάκελο της Ερευνητικής Εργασίας τους, που περιλαμβάνει (α) ερευνητική έκθεση για το θέμα και τα ερευνητικά ερωτήματα που μελέτησαν, τις ερευνητικές διαδικασίες που ακολούθησαν και τα συμπεράσματα της έρευνας, (β) ένα σχετικό με το θέμα και τα συμπεράσματά τους τέχνημα (αφίσα, ιστοσελίδα, βίντεο, πόστερ, φυλλάδιο, κατασκευή, κ.λπ.) και (γ) ό,τι άλλο συμπληρωματικό υλικό σχετικό με την όλη εργασία τους κρίνουν τα μέλη της ερευνητικής ομάδας.

 

Συγκεκριμένες οδηγίες για την αξιολόγηση παρέχονται στο ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ «Η Καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών στο Νέο Λύκειο» του Ηλία Γ. Ματσαγγούρα, όπου, εκτός από τις παιδαγωγικές αρχές και τις διδακτικές πρακτικές των Ερευνητικών Εργασιών, αναφέρονται αναλυτικά οι διαδικασίες και τα κριτήρια αξιολόγησης του ερευνητικού έργου κάθε μαθητικής ομάδας σε ό,τι αφορά:

 

(α) στην ερευνητική διαδικασία που ακολούθησε η ομάδα,

(β) στο περιεχόμενο της ερευνητικής εργασίας,

(γ) στη γλώσσα και τη δομή της ερευνητικής έκθεσης και

(δ) στον τρόπο της δημόσιας παρουσίασης της ομαδικής εργασίας.

 

Οι τομείς της «ερευνητικής διαδικασίας» και του «περιεχομένου» αξιολογούνται με συντελεστή βαρύτητας 30% ο καθένας, ενώ οι δύο επόμενοι («Γλώσσα/δομή» και «παρουσίαση») με συντελεστή 20% ο καθένας. Το ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ για τις Ερευνητικές Εργασίες, που είναι διαθέσιμο σε έντυπη και σε ψηφιακή μορφή στην πλατφόρμα του ψηφιακού σχολείου (http://digitalschool.minedu.gov.gr), αναφέρεται, επίσης, και στα κριτήρια και τις διαδικασίες αξιολόγησης της ατομικής συμβολής κάθε μαθητή στο ομαδικό έργο χωριστά και την ατομική του βαθμολόγηση. Επισημαίνεται και πάλι ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί έγκαιρα το φαινόμενο της υπερβολικής βαθμολόγησης των Ερευνητικών Εργασιών, που προαναφέρθηκε.

 

Η γενική βαθμολογία του κάθε μαθητή στο μάθημα της «Ερευνητικής Εργασίας» προκύπτει ως ο μέσος όρος της αντίστοιχης βαθμολογίας του στα δυο τετράμηνα. Σε περίπτωση που κάποιος μαθητής δεν προάγεται στην επόμενη τάξη και δεν έχει προβιβάσιμο βαθμό στην ερευνητική εργασία, (επιλέγεται το θέμα στο οποίο υστέρησε περισσότερο αν ασχολήθηκε με δύο συνολικά κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς) ο επιβλέπων εκπαιδευτικός του ορίζει τμήματα της ερευνητικής εργασίας που κρίνει ότι πρέπει να επεξεργαστεί εκ νέου. Τον Σεπτέμβριο ο μαθητής υποβάλλει διορθωμένη την εργασία του μαζί με το προσωπικό του ημερολόγιο και τον ατομικό του φάκελο προς επανα-αξιολόγηση.

 

9. Ανάρτηση στο Διαδίκτυο των Ερευνητικών Εργασιών

 

Για ευρύτερη διάχυση των μαθητικών εργασιών, μετά τη δημόσια παρουσίασή τους, αναρτώνται στο διαδίκτυο (στην ιστοσελίδα του σχολείου), αναγράφοντας τα ονόματα (ή τα αρχικά τους) όλων των συντελεστών, μαθητών και επιβλεπόντων εκπαιδευτικών με βάση πάντα τις αρχές της προστασίας των προσωπικών δεδομένων. Μια εργασία μπορεί να συγγραφεί, μερικώς (κατατοπιστική σύνοψη) ή και ολόκληρη στα Αγγλικά.

 

Την εξειδίκευση και την εφαρμογή των παραπάνω γενικών αρχών στις συνθήκες των δυνατοτήτων και αναγκών της σχολικής μονάδας κάνει ο σύλλογος διδασκόντων, φροντίζοντας πρωτίστως να διασφαλίζονται οι προϋποθέσεις για την ακώλυτη διεξαγωγή και στήριξη των Ερευνητικών Εργασιών.

 

10. Σχέδιο Υποβολής Ερευνητικής Εργασίας

 

Το Σχέδιο Υποβολής της Ερευνητικής Εργασίας περιλαμβάνει τα εξής τμήματα:

 

A. Σκοπός έρευνας, σαφώς διατυπωμένα ερευνητικά ερωτήματα (μέχρι 250 λέξεις).

 

Β. Συνοπτική αιτιολόγηση του θέματος (κριτήρια επιλογής θέματος, συσχέτιση με διδασκόμενα μαθήματα, αναμενόμενα μαθησιακά οφέλη κ.λπ., ενδεικτικά μέχρι 300 λέξεις).

 

Γ. Ενδεικτική περιγραφή πηγών αναζήτησης δεδομένων, μεθόδου και ερευνητικών εργαλείων συλλογής και επεξεργασίας των δεδομένων για αποφυγή φαινομένων απλής αντιγραφής και παράθεσης πληροφοριών (μέχρι 200 λέξεις).

 

Δ. Αναμενόμενα αποτελέσματα και τρόποι παρουσίασης των αποτελεσμάτων και του τεχνήματος (μέχρι 200 λέξεις).

 

Ε. Πόροι - υλικά - εξοπλισμός - επισκέψεις - προσκλήσεις - ειδικών.

 

Στ. Ενδεικτική Βιβλιογραφία.

 

Ζ. Σχόλια και προτάσεις του σχολικού συμβούλου παιδαγωγικής ευθύνης.

 

Δείτε αναλυτικά τον Οδηγό Ερευνητικών Εργασιών (pdf) του Υπουργείου Παιδείας και Οδηγίες Διδασκαλίας (pdf) για το σχολικό έτος 2013-2014.

11. Μαθήματα Επιλογής

Γενικά για τα Μαθήματα Επιλογής

Οι μαθητές έχουν δικαίωμα να αλλάξουν το μάθημα επιλογής μέχρι την 30ή Σεπτεμβρίου κάθε διδακτικού έτους. Ειδικά για το σχολικό έτος 2013-14, οι μαθητές της Α΄τάξης έχουν δικαίωμα να αλλάξουν το μάθημα επιλογής έως την 23η Οκτωβρίου 3013.

 

Ο κάθε μαθητής θα πρέπει να επιλέξει ένα ανάμεσα σε τέσσερα μαθήματα επιλογής. Όλα τα μαθήματα επιλογής διδάσκονται 2 ώρες την εβδομάδα.

 

Τα μαθήματα επιλογής της Α΄Λυκείου είναι τα εξής:

  • Εφαρμογές Πληροφορικής

  • Γεωλογία και Διαχείριση Φυσικών Πόρων
  • Ελληνικός & Ευρωπαϊκός Πολιτισμός
  • Καλλιτεχνική Παιδεία

Εφαρμογές Πληροφορικής

Το μάθημα είναι μάθημα επιλογής.

 

ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ (την εβδομάδα): 2.

 

ΤΙΤΛΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ: Ως διδακτικό εγχειρίδιο ορίζεται το βιβλίο με τίτλο: «Εφαρμογές Πληροφορικής Υπολογιστών Α', Β' / Γ' Ενιαίου Λυκείου» των Ε. Γιακουμάκη, Κ. Γκυρτή, Β.Σ. Μπελεσιώτη, Π. Ξυνού, Ν. Στεργιοπούλου -Καλαντζή, έκδοση ΙΤΥΕ ''ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ'' 2013.

 

Διδακτέα Ύλη:

 

Ενότητα: Ο Κόσμος της Πληροφορικής

Το υλικό των υπολογιστών.

Το λογισμικό συστήματος

Προγραμματιστικά περιβάλλοντα

Πολυμέσα

Επικοινωνίες και Δίκτυα

 

Ενότητα: Διερευνώ - Δημιουργώ -Ανακαλύπτω

Συνθετικές εργασίες με λογισμικό εφαρμογών γενικής χρήσης, λογισμικό ανάπτυξης πολυμέσων, λογισμικό δικτύων, εκπαιδευτικό λογισμικό και προγραμματιστικά περιβάλλοντα

 

Ενότητα: Πληροφορική και Σύγχρονος Κόσμος

Όλα αλλάζουν ...

Νέες επαγγελματικές προοπτικές

 

Δείτε αναλυτικά τις Οδηγίες διδασκαλίας του μαθήματος (pdf)

 

Εξεταστέα Ύλη για το σχολ. έτος 2013 - 2014:

 

Η εξεταστέα ύλη του μαθήματος ορίζεται ως εξής:

Από το βιβλίο «Εφαρμογές Πληροφορικής Υπολογιστών Α', Β' / Γ' Ενιαίου Λυκείου» των Ε. Γιακουμάκη, Κ. Γκυρτή, Β.Σ. Μπελεσιώτη, Π. Ξυνού, Ν. Στεργιοπούλου - Καλαντζή, έκδοση ΙΤΥΕ "ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ" 2013.

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΤΟ ΥΛΙΚΟ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11. ΠΟΛΥΜΕΣΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ - ΔΙΚΤΥΑ - ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ & ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ

Από το κεφάλαιο 12 αφαιρούνται οι παράγραφοι:

12.1 Η εξέλιξη των μέσων επικοινωνίας

12.3.2 Μοντέλο αναφοράς OSI

12.3.7 Ethernet, IEEE-802.3 και TCP/IP

12.4 Τηλεπικοινωνιακές και δικτυακές εφαρμογές

Γεωλογία και Διαχείριση Φυσικών Πόρων

Το μάθημα είναι μάθημα επιλογής.

 

ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ (την εβδομάδα): 2.

 

ΤΙΤΛΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ: Ως διδακτικό εγχειρίδιο ορίζεται το βιβλίο με τίτλο: «Διαχείριση Φυσικών Πόρων» των: Βούτσινου Γ.Α., Κοσμά Κ., Καλκάνη Γ., Σούτσα Κ. Το βιβλίο θα μετονομαστεί σε «Γεωλογία & Διαχείριση Φυσικών Πόρων».

 

Σκοπός του μαθήματος

O σκοπός της διδασκαλίας του μαθήματος είναι, οι μαθητές/τριες:

  • Να διευρύνουν τις γνώσεις τους:

α. σχετικά με τους φυσικούς πόρους, τα χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες τους, το ρόλο τους στα οικοσυστήματα καθώς και τον τρόπο με τον οποίο ο άνθρωπος παρεμβαίνει διαχειριστικά σ’ αυτούς,

β. σχετικά με το στερεό φλοιό της γης, δηλαδή τι είναι τα ορυκτά και τα πετρώματα από τα οποία αποτελείται, τις ιδιότητες που αυτά έχουν, τις βασικές κατηγορίες που διακρίνονται, τις διεργασίες που τα σχηματίζουν και ειδικότερα για τα φυσικά αποθέματα υδρογονανθράκων, άνθρακα, μεταλλευμάτων αλλά και νερού.

  • Να ευαισθητοποιηθούν για τα περιβαλλοντικά ζητήματα και προβλήματα ως αποτέλεσμα της αλόγιστης χρήσης των φυσικών πόρων και να δραστηριοποιούνται για την πρόληψή τους.
  • Να αναπτύξουν δεξιότητες λήψης αποφάσεων και συμμετοχής στην επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων.
  • Να καλλιεργήσουν αξίες, στάσεις και συμπεριφορές για την ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων και την προστασία του περιβάλλοντος γενικότερα, με άξονα την αειφόρο ανάπτυξη.

 

Κατά τη διδασκαλία του μαθήματος, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι διδακτικοί στόχοι που κατωτέρω τίθενται. Η βαρύτητα που θα δοθεί σε κάθε παράγραφο κάθε κεφαλαίου, θα πρέπει να συνάδει με τους διδακτικούς στόχους που έχουν τεθεί ανά κεφάλαιο και ανταποκρίνονται για μαθητές Α΄ Λυκείου. Το διδακτικό σύγγραμμα για τις ανάγκες συγγραφής του υπερκαλύπτει τις ανάγκες διδασκαλίας του μαθήματος. Είναι απαραίτητο η διδασκαλία να αντιστοιχεί στο επίπεδο και τις ικανότητες των μαθητών της Α΄ Λυκείου και να μην προχωρά σε περιεχόμενα του συγγράμματος και γνωστικά αντικείμενα που τις υπερβαίνουν και προκύπτουν από τις ανάγκες για την αρχική συγγραφή του. Σε κάθε κεφάλαιο αναφέρονται οι ώρες διδασκαλίας που αναμένονται να διατεθούν, υπολογίζοντας ως συνολικό χρόνο διδασκαλίας αυτόν που αντιστοιχεί σε 27 βδομάδες διδασκαλίας. Ανάλογα με τον πραγματικό χρόνο διδασκαλίας που θα προκύψει κατά την διάρκεια του σχολικού έτους αλλά και τις ιδιαίτερες ανάγκες των μαθητών μπορεί ο κάθε εκπαιδευτικός εύλογα να προσαρμόζει τις ανά κεφάλαιο ώρες διδασκαλίας.

 

Διδακτέα ύλη

Κεφάλαιο 1: Διαχείριση Φυσικών πόρων. Παράγραφοι:

1.1, 1.2. (σελ.13-15)

 

Κεφάλαιο 2: Η Σχέση μας με τη Γη. Παράγραφοι:

2.2 (σελ 22-23),

2.3 (σελ 23-26),

2.4 (σελ 26),

2.5 (σελ 26-28),

2.6 (μόνον στη σελ. 29 τα γενικά και στις σελίδες 30-31 τα αναφερόμενα στην “Όξινη Βροχή”) και

2.7 (μόνον οι σελίδες 32-33 και εξαιρούνται οι σελίδες 34-35 με τα αναφερόμενα για «Το φαινόμενο “Ελ Νίνιο”»)

 

Κεφάλαιο 3: Χλωρίδα και Πανίδα. Παράγραφοι:

3.1 (σελ.39-43),

3.2 (σελ. 43-48, εξαιρούνται στις σελίδες 46 και 47 το σημείο “3.2.1 Διάκριση Πανίδας”)

 

Κεφάλαιο 4: Εδαφικοί Πόροι. Παράγραφοι:

4.1 (σελ. 49-51),

4.2 Ιδιότητες του εδάφους (σελ. 51),

4.2.1 Φυσικές εδαφικές ιδιότητες (σελ. 51-53 οι σελίδες από το σημείο “Δομή” στη σελ.53 ως σελ. 58 εξαιρούνται),

4.2.2 Χημικές ιδιότητες (μόνον τα γενικά στη σελίδα 58 και επίσης τα αναφερόμενα στο σημείο “Αντίδραση του εδάφους” από τη σελίδα 60 ως τη σελίδα 61),

4.3 (σελ. 61-63) εξαιρούνται οι τέσσερις ομάδες των θρεπτικών στοιχείων,

4.4 (σελ. 64),

4.5 ( από τη σελίδα 64 ως τη σελίδα 65 όπου εξαιρούνται τα σχετικά με τον Τύπο χρησιμοποίησης γης-LUT),

4.7 (σελ.66-75, εξαιρούνται από σελίδα 69 ως σελίδα 73 τα σημεία: “Τύποι επιφανειακής διάβρωσης”, “Υποεπιφανειακή διάβρωση”, “Τύποι υποεπιφανειακής διάβρωσης”, 4.7.3 “Αιολική διάβρωση” και 4.7.4 “Κατολισθήσεις”),

4.8 (σελ.75-77),

4.11 (σελ.82-88),

4.12 (σελ.88-89)

 

Κεφάλαιο 5: Υδατικοί Πόροι. Παράγραφοι:

5.1 (σελ. 95-96),

5.2 (σελ. 96-97),

5.3 (σελ. 97-99),

5.4 (Οι σελίδες 99-101 και εξαιρούνται οι σελίδες 102 και 103),

5.6 (μόνον τα γενικά στη σελ. 106 και ονομαστικά οι τίτλοι των παραγράφων από 5.6.1 ως 5.6.5 τα περιεχόμενά τους εξαιρούνται),

5.7 (μόνο τα γενικά στις σελίδες 119 και 120 και εξαιρούνται τα περιεχόμενα της παραγράφου 5.7.1 από σελίδα 120 ως σελίδα 125) και

5.8 (σελ. 125-130)

 

Κεφάλαιο 6: Δασικοί Πόροι. Παράγραφοι:

6.1 (σελ. 135-136),

6.3 (σελ. 138-139),

6.4 (σελ. 139),

6.7 (σελ. 142-144),

6.10 (σελ. 146-149) και

6.11 (σελ. 149-156)

 

Κεφάλαιο 9: Μορφές Ενέργειας. Παράγραφοι:

9.1 (σελ. 215-216),

9.2 (σελ. 216),

9.2.1 (σελ. 217),

9.2.2 (σελ. 217-218, εξαιρείται το σημείο “Μηχανισμός καύσης ανθράκων”),

9.2.3 (σελ. 219-223),

9.2.4 (μόνον στη σελίδα 224 ονομαστικά τα Φυσικά αέρια),

9.6 (σελ.230-232),

για τις παραγράφους 9.3, 9.4, 9.5, 9.7, 9.8, 9.9, 9.10 και 9.11 ονομαστικά μόνον τους τίτλους.

 

Δείτε αναλυτικά τις Οδηγίες διδασκαλίας του μαθήματος (pdf)

Ελληνικός & Ευρωπαϊκός Πολιτισμός

Το μάθημα είναι μάθημα επιλογής.

 

ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ (την εβδομάδα): 2.

 

ΤΙΤΛΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ: Ελληνικός και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός των Α. Λιάκου, Κ. Γαγανάκη, Ε. Γαζή κ.ά..

 

Διδακτέα ύλη:

 

ΜΕΡΟΣ Α΄

Η ΑΝΑΔΥΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΚΑΙ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ

1. Η Ευρώπη της Αρχαιότητας

2. Η Ευρώπη του Μεσαίωνα

3. Οι Ευρωπαίοι της Αναγέννησης

4. Ευρώπη και Ευρωπαίοι στον αιώνα των θρησκευτικών πολέμων

5. Η αυτονόμηση της Τέχνης

6. Η Ευρώπη των αντιφάσεων: επιστήμη ή μαγεία;

7. Η Ευρώπη και οι εξωευρωπαϊκοί λαοί

8. Η κριτική του Ορθού Λόγου

9. Η Ευρώπη της Εξουσίας και της Πολιτικής

 

ΜΕΡΟΣ Β΄

Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

(Το πέμπτο και το έβδομο κεφάλαιο να διδαχθούν περιληπτικά)

1. Η Γαλλική Επανάσταση

2. Η Βιομηχανική Επανάσταση

3. Η Ευρώπη των Εθνών

4. Η Ευρώπη των πολιτών

5. Τα θεμέλια της επιστημονικής σκέψης και πρακτικής

6. Η Τέχνη του «ευ ζην»

7. Η πορεία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση

 

Δείτε αναλυτικά τις Οδηγίες διδασκαλίας του μαθήματος (pdf).

 

 Εξεταστέα Ύλη για το σχολ. έτος 2013 - 2014:

 

Μέρος Πρώτο Η ΑΝΑΔΥΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΚΑΙ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ

 

Κεφ. 1: Η Ευρώπη της Αρχαιότητας

2. Το αντιθετικό σχήμα Ευρώπη - Ασία (σελ. 8-13)

 

Κεφ. 2: Η Ευρώπη του Μεσαίωνα

1. Η δυτική Ευρώπη (σελ. 19-22)

2. Το Βυζάντιο (σελ. 22-27)

 

Κεφ. 3: Οι Ευρωπαίοι της Αναγέννησης

1. Οι κλασικές κληρονομιές (σελ. 33-35)

2. Ο έντυπος λόγος (σ. 35-36)

3. Η αναγεννησιακή παιδεία (σελ. 36-38)

4. Αναγέννηση και χριστιανισμός (σελ. 38-40)

 

Κεφ. 6: Η Ευρώπη των αντιφάσεων: επιστήμη ή μαγεία;

1. Επιστήμη (σελ. 65-67)

2. Μαγεία (σελ. 67-70)

 

Κεφ. 7: Η Ευρώπη και οι εξωευρωπαϊκοί λαοί

2. Τι έβλεπαν οι Ευρωπαίοι στην Αμερική (σελ. 72-74)

 

Κεφ. 8: Η κριτική του Ορθού Λόγου

1. Το κοινωνικό πλαίσιο του Διαφωτισμού (σελ. 79-82)

5. Πολιτισμός και κουλτούρα (σελ. 91-95)

 

Κεφ. 9: Η Ευρώπη της εξουσίας και της πολιτικής

3. Οι νέες πολιτικές έννοιες (σελ. 102-106)

 

Μέρος Δεύτερο Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

 

Κεφ. 1: Η Γαλλική Επανάσταση

1. Ελευθερία - Ισότητα - Αδελφοσύνη (σελ. 113-118)

2. Η διάδοση της Δημοκρατικής Επανάστασης ως το 1848 (σελ. 118-121)

 

Κεφ. 2: Η Βιομηχανική Επανάσταση

2. Το εργαστήρι της βιομηχανικής επανάστασης (σελ. 127-130)

 

Κεφ. 3: Η Ευρώπη των Εθνών

1. Η αρχή των εθνοτήτων (σελ. 135-137)

2. Η εθνική συνείδηση (σελ. 138-141)

 

Κεφ. 4: Η Ευρώπη των πολιτών

1. Κοινοβουλευτισμός (σελ. 145-146)

2. Ο σοσιαλισμός και το εργατικό κίνημα (σελ. 146-149)

3. Το κράτος πρόνοιας (σελ. 149-150)

 

Κεφ. 5: Τα θεμέλια της επιστημονικής σκέψης και πρακτικής

4. Η ρήξη του 20ου αιώνα: οι βεβαιότητες κλονίζονται (σελ. 155)

 

Κεφ. 6: Η Τέχνη του «ευ ζην»

8. Η τέχνη στην υπηρεσία της μαζικής παραγωγής: το Μπαουχάους (σελ. 178-179)

9. Τα ευρωπαϊκά νεανικά μουσικά ρεύματα (σελ. 179-181)

Καλλιτεχνική Παιδεία

Το μάθημα είναι μάθημα επιλογής.

 

ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ (την εβδομάδα): 2.

 

Το μάθημα «Καλλιτεχνική Παιδεία» περιλαμβάνει τα εξής γνωστικά αντικείμενα:

  • τα Εικαστικά,
  • τη Μουσική και
  • τα Στοιχεία Θεατρολογίας.

 

Στα τμήματα Καλλιτεχνικής Παιδείας διδάσκεται ένα από τα ανωτέρω γνωστικά αντικείμενα.

 

Για τη διδασκαλία των διακριτών γνωστικών αντικειμένων προτείνονται τα εξής:

 

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

1. Θα ισχύσει το υπάρχον ΑΠΣ.

2. Θα χρησιμοποιηθεί το βιβλίο με τίτλο «Εικαστικά Α΄ Γενικού Λυκείου» των Ο. Ζιρώ, Ο. Κούβου, Ε. Μερτζάνη, Ε. Μωραΐτη.

 

ΜΟΥΣΙΚΗ

1. Θα ισχύσει το υπάρχον ΑΠΣ.

2. Θα χρησιμοποιηθεί το βιβλίο με τίτλο «Μουσική Α΄ Γενικού Λυκείου» των Α. Ζεάκη - Γλυνιά, Ιωάννη Παπαχρόνη, Ιωάννη Σίμου και Αγνής Φραγκούλη.

 

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΘΕΑΤΡΟΛΟΓΙΑΣ

1. Θα ισχύσει το υπάρχον ΑΠΣ.

2. Θα χρησιμοποιηθεί το βιβλίο με τίτλο «Στοιχεία Θεατρολογίας Α΄ Γενικού Λυκείου» των Θ. Γραμματά, Τ. Μουδατσάκη, Π. Τζαμαργιά και Χ. Δερμιτζάκη.

 

Διδακτέα ύλη των γνωστικών αντικειμένων: (σχ. έτος 2013-2014)

Διδάσκονται όλα τα κεφάλαια των ανωτέρω διδακτικών εγχειριδίων. Ο/Η εκπαιδευτικός εμβαθύνει περισσότερο ή λιγότερο σε συγκεκριμένα κεφάλαια των βιβλίων, λαμβάνοντας υπόψη το επίπεδο των μαθητών, το ιδιαίτερο ενδιαφέρον τους για συγκεκριμένα θέματα, καθώς και την υλικοτεχνική υποδομή του σχολείου.

 

Σημείωση: Η αξιολόγηση του μαθήματος ''Καλλιτεχνική Παιδεία'' Α΄ τάξης Γενικού Λυκείου θα γίνεται γραπτώς, σύμφωνα με την απόφαση υπ αριθμ. 132448/Γ2/19-09-2013 του Υ.ΠΑΙ.Θ.

Visitors:
Site Meter
Hits:
Online Visitors